1 tháng sau khi dầu ăn giả bị phanh phui, tiểu thương rục rịch thu hồi, nhiều nơi vẫn bán

Suốt gần một tháng sau cảnh báo chính thức, sản phẩm dầu ăn giả vẫn được rao bán công khai trên sàn thương mại điện tử, và thậm chí là ngoài các chợ dân sinh.

Cảnh báo không đến được người dân: Ai chịu trách nhiệm?

Ngày 4.6.2025, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Hưng Yên đã chính thức khởi tố vụ án sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm xảy ra tại nhà máy Công ty TNHH Sản xuất và Xuất nhập khẩu Nhật Minh Food – trụ sở đặt tại Khu công nghiệp Phố Nối A, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên.

Kết quả điều tra ban đầu cho thấy, từ năm 2022 đến tháng 5.2025, Công ty Nhật Minh Food đã sản xuất các loại dầu thực vật tinh luyện gắn nhãn hiệu Ofood Cooking Oil, dầu đậu nành hiệu Ofood – với chất lượng không đảm bảo, thậm chí bị xếp vào nhóm hàng giả, không thể trở thành thức ăn cho người. Thế nhưng, những sản phẩm này lại được đưa đi phân phối rộng rãi khắp nhiều tỉnh, thành trên cả nước.

Ngay từ đầu tháng 6, Công an tỉnh Hưng Yên đã phát văn bản đến các Chi cục quản lý thị trường, An toàn thực phẩm các tỉnh thành; yêu cầu phối hợp cảnh báo rộng rãi, dừng phân phối, khuyến cáo người dân không sử dụng sản phẩm gắn nhãn Ofood Cooking Oil.

Phải đến ngày 24.6, khi Đài Truyền hình Việt Nam phát sóng phóng sự phanh phui toàn bộ vụ việc, người tiêu dùng mới vỡ lẽ rằng, loại dầu ăn họ đang dùng, thậm chí đã dùng suốt nhiều tháng qua lại là sản phẩm đang bị điều tra là hàng giả.

Theo khảo sát của PV, trong ngày 24.6 cho thấy: Các sản phẩm mang nhãn hiệu Ofood Cooking Oil vẫn được rao bán công khai trên Shopee, Tiki, Lazada và nhiều sàn thương mại điện tử khác.

Chỉ đến sáng 25.6 tức gần 3 tuần sau cảnh báo chính thức những sản phẩm này mới bắt đầu dần biến mất khỏi các “chợ mạng”.

Đến sáng 26 - 27.6 các sản phẩm này vẫn được bày bán tại các chợ dân sinh. Các bà các mẹ - những khách hàng thường xuyên tại các chợ dân sinh, vẫn tiếp tục là nạn nhân của dầu bẩn.

Chợ truyền thống cũng “qua mặt” cảnh báo

Theo ghi nhận của phóng viên Lao Động, sáng ngày 26.6, tại các chợ đầu mối lớn tại Hà Nội như chợ truyền thống như ở Đền Lừ, Hà Đông, Minh Khai, huyện Hoài Đức tình trạng buôn bán dầu ăn giá rẻ – trong đó có thương hiệu Ofood – vẫn âm thầm diễn ra.

Theo chị L. (chủ một ki ốt tại chợ Minh Khai), cho biết: “Ofood trước nhập giá rất rẻ, nhưng bán ra dễ bị khách phàn nàn vì dầu mau xỉn màu, đóng cặn, nên sau phải trả lại nhà phân phối”. Tuy vậy, điều khiến các tiểu thương bức xúc hơn là việc hàng kém chất lượng như vậy lại “phá giá”, khiến các mặt hàng đạt chuẩn lại mất khách.

Một chủ cửa hàng khác tại khu vực chợ Minh Khai cho biết: “Cùng định lượng, dầu Ofood có thể rẻ hơn 45.000 – 50.000 đồng/thùng so với các thương hiệu uy tín”.

Hệ thống cảnh báo về an toàn thực phẩm chậm trễ

Tại các website của cơ quan quản lý nhà nước như Chi cục An toàn thực phẩm các tỉnh, Cục An toàn Thực phẩm - Bộ Y tế hoàn toàn không có bất kỳ cảnh báo nào được đăng tải trước ngày 24.6.

Tối 24.6, Cục An toàn thực phẩm - Bộ Y tế mới lên tiếng về vụ dầu chăn nuôi biến thành dầu ăn. Việc đầu tiên khi đưa ra thông báo về vụ việc, đơn vị này khẳng định mặt hàng dầu thực vật thuộc nhóm sản phẩm do Bộ Công Thương chịu trách nhiệm quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm, bao gồm toàn bộ chuỗi sản xuất, chế biến, kinh doanh và lưu thông trên thị trường.

Tiếp đó, Cục An toàn thực phẩm mới đưa ra cảnh báo rằng đây là hành vi vi phạm nghiêm trọng quy định về an toàn thực phẩm, tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng. Rồi khuyến cáo người dân.

Như vậy, người tiêu dùng, lại một lần nữa, trở thành nhóm cuối cùng được biết – sau khi họ là nạn nhân trực tiếp của các loại dầu bẩn, chịu thiệt hại sức khỏe và tài chính.

Thậm chí, theo ghi nhận từ một số tiểu thương, dù trước đó đã có các đoàn kiểm tra xuất hiện tại chợ, nhưng “không hề thu giữ hay cảnh báo gì liên quan đến Ofood”.

Việc chậm trễ đưa cảnh báo đến người tiêu dùng dù cơ quan điều tra đã có văn bản từ ngày 4.6 cho thấy một lỗ hổng nghiêm trọng trong quy trình truyền thông cảnh báo an toàn thực phẩm.

Không khó để đặt ra câu hỏi: Vì sao các chi cục an toàn thực phẩm không đăng tải cảnh báo công khai? Vì sao các sàn thương mại điện tử không có động thái rà soát và gỡ sản phẩm ngay sau cảnh báo? Vì sao đến khi báo chí vào cuộc mạnh mẽ, mọi thứ mới “rục rịch” thay đổi?

Hàng giả, hàng kém chất lượng trong lĩnh vực thực phẩm không chỉ gây tổn thất kinh tế mà còn tiềm ẩn nguy cơ đe dọa sức khỏe cộng đồng. Trong trường hợp này, câu chuyện đáng tiếc không nằm ở việc “dầu ăn giả xuất hiện”, mà là cảnh báo đã có nhưng không đến được đúng người, đúng lúc. Bởi đằng sau mỗi chai dầu tưởng như vô hại ấy, là sức khỏe của hàng triệu người tiêu dùng.