200.000 việc làm ngân hàng có thể bị cắt giảm vì AI

Bloomberg Intelligence phỏng vấn hơn 100 giám đốc công nghệ trong các ngân hàng tại Phố Wall và trên thế giới, cho thấy trung bình mỗi ngân hàng sẽ giảm 3% lực lượng lao động mỗi năm, tương đương 200.000 việc làm trong 3-5 năm, khi áp dụng AI.

Tomasz Noetzel, người đứng đầu nhóm nghiên cứu, cho biết các bộ phận thực hiện công việc hành chính của doanh nghiệp (back office), phụ trách quản lý rủi ro và tính toán lợi nhuận, thua lỗ (middle office) và một số hoạt động dịch vụ có khả năng gặp rủi ro cao nhất.

"Bất kỳ công việc nào liên quan đến những nhiệm vụ thường xuyên, lặp đi lặp lại đều có nguy cơ bị thay thế", Noetzel nói. "Nhưng AI không thay thế hoàn toàn. Thay vào đó, nó sẽ dẫn đến sự chuyển đổi lực lượng lao động".

Theo ông, trí tuệ nhân tạo sẽ biến đổi sâu rộng lĩnh vực ngân hàng, nhưng thu nhập của mỗi người sẽ được cải thiện nếu tiếp tục làm việc. Đến 2027, nhờ AI, các ngân hàng có thể thấy lợi nhuận trước thuế cao hơn từ 12% đến 17% so với hiện tại, tăng 180 tỷ USD vào lợi nhuận gộp.

Theo Fortune, những năm gần đây, nhiều ngân hàng đã dành nhiều tiền và nhân lực nhằm hiện đại hóa hệ thống công nghệ thông tin, tăng tốc quy trình, cắt giảm chi phí. Trong đó, hầu hết đều ứng dụng AI ở mức độ khác nhau.

Tháng 6/2024, Citi cho biết AI có khả năng thay thế nhiều việc làm hơn trong ngành ngân hàng so với bất kỳ lĩnh vực nào khác. "Khoảng 54% việc làm trong ngành ngân hàng có tiềm năng cao sẽ được tự động hóa", đại diện công ty cho biết khi đó.

Tuy nhiên, những ngân hàng khác nhấn mạnh sự phát triển AI sẽ tạo ra xu hướng "thay thế vai trò" chứ không phải "thay thế hoàn toàn". Nói với Bloomberg tháng 11/2024, Teresa Heitsenrether, người phụ trách phát triển AI của JPMorgan, cho biết việc ngân hàng áp dụng công cụ trí tuệ nhân tạo thậm chí tạo ra nhiều việc làm hơn.

Jamie Dimon, CEO của JPMorgan, cũng đánh giá AI có khả năng cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống của người lao động, ngay cả khi chúng có thể khiến một số vị trí bị loại bỏ. "Con cái của bạn sẽ sống đến 100 tuổi và không bị ung thư vì công nghệ", Dimon nói năm 2023. "Và theo nghĩa đen, chúng có thể sẽ làm việc 3,5 ngày một tuần".

Trước đó, một số chuyên gia cũng nhận định AI thể hiện sự tiến bộ xuất sắc trong nhiều lĩnh vực, nhưng chưa hoàn toàn thay con người, đặc biệt ở những công đoạn đòi hỏi tư duy chiến lược, nghiên cứu. Có nghĩa, AI chưa mạnh ở lĩnh vực vật lý và tương tác xã hội.

"Những lĩnh vực ứng dụng phức tạp, có yếu tố xã hội và ảnh hưởng đến con người sẽ vẫn là nơi con người đảm nhận chủ yếu. AI hỗ trợ trong việc thiết kế công nghệ, nhưng điều đó khác hoàn toàn so với việc hiểu và xử lý bối cảnh xã hội mà công nghệ được áp dụng", giáo sư Yoshua Bengio chia sẻ tại một sự kiện về AI tháng trước ở Việt Nam.

Trong khi đó, ông Trương Gia Bình, Chủ tịch FPT, cho rằng AI cần được coi là "đồng minh" chứ không giành việc của con người. Nhưng thay vì đứng yên, mỗi người cần học hỏi và thích nghi để duy trì tính cạnh tranh trên thị trường lao động, cần có hiểu biết cơ bản về AI, học máy, khoa học dữ liệu, cũng như kỹ năng giải quyết vấn đề và phân tích để làm việc hiệu quả với các hệ thống AI.