Bảo đảm y tế cơ sở, vì sức khỏe nhân dân

Trong bối cảnh Quảng Ninh đang thực hiện đồng bộ mô hình chính quyền địa phương hai cấp, ngành Y tế tỉnh đã nhanh chóng vào cuộc khi ban hành Đề án sắp xếp tổ chức bộ máy ngành Y tế (văn bản số 2621/ĐA-SYT, ngày 13/6/2025). Đây là cuộc tái cấu trúc quy mô lớn, sâu rộng và có tính chiến lược, nhằm nâng cao năng lực y tế cơ sở, tuyến y tế tiếp xúc đầu tiên, gần dân nhất, để từ đó tăng cường hiệu quả chăm sóc sức khỏe nhân dân.

Hiện nay, hệ thống y tế cơ sở của tỉnh bao gồm các trung tâm y tế  (TTYT) tuyến huyện và trạm y tế xã, phường, thị trấn. Trạm y tế tuyến xã do TTYT tuyến huyện quản lý toàn diện về tổ chức, nhân sự, tài chính và là tuyến chăm sóc sức khỏe ban đầu. Mô hình trạm y tế hiện nay vốn được xây dựng từ năm 1975, không còn phù hợp với yêu cầu chăm sóc sức khỏe hiện đại. Nếu không tổ chức lại một cách bài bản, nguy cơ tuyến xã bị “bỏ qua” là rất lớn, dẫn đến mất cân đối hệ thống, quá tải tuyến trên, gián đoạn vai trò phòng chống dịch tại cộng đồng.

Trên cơ sở rà soát 171 trạm y tế hiện có, Đề án đề xuất thành lập 60 trạm y tế chính và 106 điểm trạm, đảm bảo 100% xã, phường sau sắp xếp đều có ít nhất một đơn vị y tế hoạt động đầy đủ chức năng. Với những xã địa bàn rộng, dân cư phân tán, vùng sâu vùng xa, điểm trạm vẫn tiếp tục vận hành, có bác sĩ hoặc nhân viên y tế phụ trách chuyên môn, tạo điều kiện để người dân tiếp cận dịch vụ y tế thuận tiện nhất.

Cơ sở vật chất được lựa chọn hợp lý, ưu tiên trạm có điều kiện hạ tầng tốt, dân cư tập trung. Trường hợp cần thiết, sẽ tiến hành cải tạo hoặc xây mới phù hợp chuẩn quốc gia y tế xã đến năm 2030. Đáng chú ý, quá trình sắp xếp không làm ảnh hưởng đến quyền lợi đội ngũ cán bộ. Trên 1.000 nhân viên trạm y tế sẽ được phân bổ về các Trạm chính và điểm trạm. Việc bố trí vị trí Trạm trưởng, Trạm phó cũng thực hiện theo lộ trình hợp lý, ưu tiên người có năng lực, kinh nghiệm và đủ điều kiện chuyên môn.

Toàn tỉnh hiện có 13 TTYT tuyến huyện; trong đó có 10 TTYT đa chức năng, 2 TTYT đa chức năng không đầy đủ (TTYT TP Hạ Long và TP Uông Bí có chức năng khám chữa bệnh BHYT nhưng không có giường bệnh nội trú), và TTYT TP Cẩm Phả chỉ có chức năng về y tế dự phòng. Theo Đề án, các TTYT tuyến huyện sẽ điều chỉnh tên gọi (bỏ các từ "huyện, thị xã, thành phố") do không còn địa giới cấp huyện. Các TTYT tiếp tục là đơn vị sự nghiệp trực thuộc Sở Y tế; giữ nguyên trạng trụ sở, cơ sở vật chất, tài sản và nguồn tài chính; bộ máy tổ chức, lãnh đạo và số lượng người làm việc hiện có.

Đề án xác định rõ, không để bất kỳ người dân nào bị ảnh hưởng sau sắp xếp. Tất cả các dịch vụ y tế dự phòng, khám chữa bệnh, tiêm chủng, dân số... vẫn được thực hiện đầy đủ tại nơi gần dân nhất. Đặc biệt, với những điểm trạm ở khu vực xa, khó đi lại sẽ duy trì chức năng đầy đủ như Trạm chính.

Quy trình sắp xếp chia làm 2 giai đoạn. Giai đoạn 1, từ nay đến 1/7/2025, thực hiện việc hợp nhất, đổi tên, bố trí nhân lực và trụ sở. Giai đoạn 2, từ tháng 7/2025-2026 sẽ tiếp tục rà soát, hoàn thiện mô hình theo tình hình thực tế, từng bước hiện đại hóa y tế cơ sở gắn với chuyển đổi số và hệ thống giám sát từ cấp tỉnh.

Điểm nổi bật của mô hình mới là hướng tới sự Liên thông - Thống nhất - Hiện đại, tạo điều kiện để tuyến cơ sở vận hành như một mắt xích vững chắc trong hệ thống y tế toàn tỉnh. Việc ứng dụng dữ liệu số, phần mềm quản lý sức khỏe, theo dõi bệnh không lây nhiễm, phối hợp với bệnh viện tuyến trên… sẽ ngày càng thuận lợi hơn với mô hình trạm y tế tập trung.

Cùng với đó, việc sáp nhập không gây xáo trộn về tài chính. Giai đoạn đầu, ngân sách tỉnh vẫn đảm bảo toàn bộ hoạt động cho các Trạm. Về lâu dài, ngành Y tế sẽ từng bước nâng cao khả năng tự chủ, khơi thông nguồn lực xã hội hóa để phát triển y tế bền vững.

Việc thực hiện Đề án là sự khẳng định rõ định hướng của tỉnh trong việc lấy chăm sóc sức khỏe nhân dân làm mục tiêu cốt lõi, bảo đảm sự đồng bộ giữa các tuyến, giữ vững niềm tin của người dân vào hệ thống y tế cơ sở.