Bình Liêu giữ gìn văn hóa truyền thống

Những bộ trang phục sặc sỡ, những căn nhà trình tường vững chãi, những làn điệu dân ca… tất cả hòa quyện tạo nên một Bình Liêu bình dị nhưng đậm đà bản sắc. Không chỉ là những di sản văn hóa quý giá, những giá trị này còn có thể trở thành sản phẩm du lịch đặc sắc, góp phần đưa Bình Liêu trở thành điểm đến khó quên.

Theo ông Vi Ngọc Nhất, Trưởng Phòng VH-TT huyện Bình Liêu, bảo tồn kiến trúc, trang phục, âm nhạc, ẩm thực, lễ hội truyền thống của các dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện không chỉ giúp gìn giữ bản sắc văn hoá mà còn mở ra cơ hội thúc đẩy du lịch của huyện.

Do đó, hiện việc gìn giữ những nét văn hóa truyền thống đang trở thành nguồn lực quan trọng để Bình Liêu triển khai các đề án phát triển du lịch, đặc biệt là du lịch cộng đồng. Những ngôi nhà đất nện của người Dao, nhà sàn của người Tày hay nhà vách gỗ của người Sán Chỉ không chỉ phản ánh lối sống mà còn mang giá trị văn hóa sâu sắc. Mỗi nếp nhà đều gắn liền với điều kiện tự nhiên và phong tục tập quán, tạo nên nét đặc trưng riêng biệt của từng dân tộc.

Tuy nhiên, trước sự thay đổi của xã hội, nhiều ngôi nhà truyền thống đang dần mai một. Để bảo tồn, huyện quan tâm hỗ trợ cải tạo, kết hợp yếu tố hiện đại để vừa giữ gìn di sản, vừa đáp ứng nhu cầu sinh hoạt. Khi những căn nhà cổ trở thành homestay hay điểm tham quan, chúng không chỉ giữ được hồn cốt văn hóa mà còn trở thành sản phẩm du lịch hấp dẫn, mang lại lợi ích kinh tế cho người dân. Mô hình du lịch gắn với kiến trúc truyền thống đã thành công tại Y Tý (Lào Cai) và Đồng Văn (Hà Giang). Đây là những ví dụ sinh động để Bình Liêu có thể học tập và áp dụng, nhằm phát huy hơn nữa những nếp nhà cổ.

Mỗi dân tộc ở Bình Liêu đều có trang phục truyền thống mang bản sắc riêng. Người Dao Thanh Phán nổi bật với bộ y phục đen thêu chỉ đỏ rực rỡ, người Tày với áo chàm giản dị mà nền nã, còn người Sán Chỉ lại gây ấn tượng với sắc phục xanh đen đậm nét hoang sơ của miền sơn cước. Không chỉ là trang phục thường ngày, mỗi bộ đồ còn phản ánh tín ngưỡng, tập tục và trình độ thủ công tinh xảo.

Bên cạnh kiến trúc và trang phục, âm nhạc truyền thống cũng là một phần quan trọng trong bản sắc văn hóa của Bình Liêu. Các làn điệu then, tiếng đàn tính của người Tày, điệu hát pả dung của người Dao hay những bài hát nghi lễ tín ngưỡng đều mang đậm màu sắc dân gian, gắn bó với đời sống tinh thần của đồng bào. Những giai điệu mộc mạc vang lên trong lễ hội, chợ phiên không chỉ giúp bảo tồn di sản mà còn tạo dấu ấn riêng, thu hút du khách. Ngoài những giá trị văn hóa, Bình Liêu còn sở hữu tiềm năng tự nhiên phong phú như rừng xanh, ruộng bậc thang, suối, thác nước và những điểm cắm trại lý tưởng. Việc khai thác hợp lý các yếu tố này sẽ tạo thành một hệ sinh thái du lịch đa dạng, giúp Bình Liêu phát triển bền vững.

Thời gian qua, huyện Bình Liêu đã thực hiện nhiều đề án, chương trình bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa các dân tộc. Trong đó, các yếu tố như trang phục, kiến trúc, âm nhạc đã được khai thác để tăng sức hút cho điểm đến. Điển hình là mô hình nhà đất nện truyền thống của người Dao thu hút khách quốc tế tại thôn Khe Tiền (xã Đồng Văn), bước đầu đã mang lại hiệu quả tích cực.

Bảo tồn văn hóa không chỉ là gìn giữ di sản mà còn phải gắn liền với phát triển kinh tế. Khi người dân thấy được lợi ích từ việc bảo tồn, họ sẽ chủ động tham gia gìn giữ bản sắc dân tộc mình. Vì thế, để xây dựng Bình Liêu trở thành điểm đến du lịch văn hóa đặc sắc, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng. Khi mỗi bộ trang phục, mỗi nếp nhà, mỗi làn điệu dân ca trở thành một phần của sản phẩm du lịch, Bình Liêu không chỉ bảo tồn được bản sắc mà giới thiệu được những sản phẩm du lịch riêng có.