Châu Âu đẩy mạnh chi tiêu quốc phòng giữa bất định từ ông Trump

Ủy ban châu Âu đề xuất vay chung 150 tỉ euro (157,76 tỉ USD) để cho các nước Liên minh châu Âu (EU) vay lại phục vụ đầu tư quốc phòng. Đây là một phần trong tổng số 800 tỉ euro EU muốn huy động để củng cố năng lực phòng thủ.

Các nhà lãnh đạo châu Âu đang chịu áp lực lớn về việc tăng chi tiêu quốc phòng trong bối cảnh nước Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump trở nên khó đoán định, và ít cam kết với Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) hơn.

Châu Âu cần tăng cường chi tiêu quốc phòng cho thập niên tới

Theo Hãng tin Reuters, ngày 4-3, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC), bà Ursula von de Leyen, đề xuất kế hoạch vay chung của EU trị giá 150 tỉ euro, để các chính phủ EU vay lại cho mục đích quốc phòng.

Đề xuất sẽ được đưa ra để các lãnh đạo EU thảo luận tại hội nghị thượng đỉnh đặc biệt về chi tiêu quốc phòng vào ngày 6-3.

Khoản vay chung sẽ được sử dụng để xây dựng các năng lực phòng thủ chung trên toàn châu Âu, bao gồm: hệ thống phòng không, pháo binh, tên lửa, đạn dược, máy bay không người lái (UAV), hệ thống chống UAV, cũng như đáp ứng các nhu cầu khác như an ninh mạng và khả năng cơ động của lực lượng.

"Việc này sẽ giúp các quốc gia thành viên tập hợp nhu cầu và mua chung, giúp giảm chi phí, giảm sự phân mảnh, tăng khả năng tương tác và củng cố cơ sở công nghiệp quốc phòng của chúng ta", bà von der Leyen cho biết.

Bà không đưa ra khung thời gian cụ thể, nhưng nhấn mạnh chi tiêu quốc phòng cần được tăng cường ngay lập tức và kéo dài trong suốt thập niên này.

Huy động tới 800 tỉ euro

Ủy ban cũng đề xuất rằng chi tiêu quốc phòng được miễn khỏi các giới hạn do các quy tắc của EU áp đặt đối với chi tiêu của chính phủ.

"Nếu các quốc gia thành viên tăng chi tiêu quốc phòng trung bình 1,5% GDP, điều này có thể tạo ra không gian tài khóa gần 650 tỉ euro", bà von der Leyen nói.

EC cũng đề xuất cho các nước sử dụng nguồn tiền từ "quỹ gắn kết của EU", vốn được thiết kế để bình đẳng hóa mức sống trên khắp châu Âu, vào mục đích quốc phòng.

Tổng cộng, các biện pháp này có thể cung cấp tới 800 tỉ euro để các chính phủ EU chi cho các dự án quốc phòng.

"Châu Âu đã sẵn sàng đảm nhận trách nhiệm của mình. Châu Âu có thể huy động gần 800 tỉ euro cho một châu Âu an toàn và kiên cường. Chúng tôi sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ với các đối tác NATO. Đây là thời điểm của châu Âu, và chúng ta đã sẵn sàng hành động", bà von der Leyen tuyên bố.

Châu Âu tỏ ra ngờ vực trước cam kết của Mỹ với NATO, sau khi Tổng thống Donald Trump tuyên bố thành viên châu Âu trong liên minh quân sự này nên chi ít nhất 5% GDP cho quốc phòng. Đây là mức chi mà không quốc gia NATO nào, kể cả Mỹ, đạt được.

Đồng thời, việc ông Trump đình chỉ viện trợ quân sự cho Ukraine sau cuộc khẩu chiến với Tổng thống Volodymyr Zelensky tuần trước đã đẩy châu Âu vào thế bị động, buộc các nước này phải tìm cách phản ứng với tình hình mới.