Cô giáo Hoa và mô hình rèn thói quen đọc sách cho học sinh lớp 1

Nhìn các bé lớp 1A1, Trường Tiểu học Phương Đông A (phường Phương Đông, TP Uông Bí) nhanh nhẹn tìm sách, tìm chỗ ngồi, khuôn mặt háo hức, say mê lật từng trang sách, lướt đầu ngón tay nhỏ xinh trên dòng chữ, rồi đọc to hoặc đọc thầm, rồi tự cười hoặc cười tít mắt với nhóm bạn... trong giờ đọc sách trên thư viện, đủ thấy sự hứng thú, tình yêu của bọn trẻ đối với sách. Và người truyền cảm hứng đọc cho các bé không ai khác chính là cô giáo chủ nhiệm Nguyễn Thị Hoa.

Trường Tiểu học Phương Đông A nằm trên một quả đồi ở khu Cửa Ngăn, vốn là khu có nhiều khó khăn của phường Phương Đông. Từng một thời khu Cửa Ngăn phải tích cực vận động trẻ đến trường. Hiện nay, việc học của các con đã được các gia đình ở Cửa Ngăn quan tâm hơn, tuy nhiên văn hoá đọc, nhất là việc đọc sách đối với trẻ ở bậc tiểu học, bao gồm trẻ vừa vào lớp 1 dường như khá xa lạ.

Thực hiện chỉ đạo về tăng cường văn hoá đọc, nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường và quán triệt chuyên đề “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về xây dựng văn hóa, con người Việt Nam, nhất là về văn hóa trong Đảng và đạo đức cách mạng trong tình hình mới" của Trường Tiểu học Phương Đông A, từ tháng 9/2023 cô giáo Nguyễn Thị Hoa đã đăng ký mô hình “Rèn thói quen đọc sách cho học sinh lớp 1 qua tiết đọc tại thư viện, góp phần tôn vinh văn hóa đọc và nâng cao chất lượng chương trình giáo dục phổ thông 2018”.

Nói về mô hình này, cô giáo Nguyễn Thị Hoa cho biết: Trong thời đại công nghệ thông tin và sự bùng nổ của truyền thông, việc đọc sách (văn hóa đọc) đang bị lấn lướt bởi các loại hình nghe, nhìn khác. Các kênh giải trí, cùng với các thiết bị điện tử và mạng xã hội facebook, youtube… với những ưu thế riêng đã phần nào chiếm hết sự chú ý của trẻ em. Việc trẻ em say sưa với điện thoại, máy tính... dẫn đến mặt trái là khiến các bé khó kiềm chế cảm xúc, dễ nổi nóng, cáu giận, ít quan tâm đến thế giới xung quanh, ảnh hưởng không nhỏ đến sự hình thành và phát triển cả về mặt tâm, sinh lí. Một số học sinh có đọc sách thì theo xu hướng đọc sách nhanh hơn, sách mỏng hơn và “đọc lướt” hơn, đọc sách trên mạng Internet thông qua điện thoại di động…

Trong khi đó, như chúng ta đều hiểu, việc đọc sách không chỉ giúp mở rộng kiến thức, mà sách còn giúp hoàn thiện bản thân và nuôi dưỡng tâm hồn mỗi người. Vì vậy tôi luôn suy nghĩ làm thế nào để học sinh của mình yêu sách, thích đọc sách. Và tôi chọn thư viện nhà trường để cho học sinh đọc sách, bởi thư viện Trường Tiểu học Phương Đông A có 1.338 đầu sách tương ứng với 4.174 quyển sách, có sự đa dạng cả về không gian học, lẫn cách thức đọc, đáp ứng mục tiêu không chỉ tập trung vào dạy kỹ năng đọc, mà là hình thành và phát triển thói quen đọc sách cho học sinh.

Xác định đối tượng đọc sách là học sinh lớp 1, lứa tuổi vừa bước chân vào nhà trường, nên việc rèn luyện đọc sách sẽ có những khó khăn nhất định, cô giáo Nguyễn Thị Hoa đã cố gắng giúp học sinh hiểu tại sao phải đọc sách. Cô giáo Hoa đã sưu tầm các câu chuyện, những tấm gương về sự ham đọc sách và tác dụng của việc đọc sách để kể cho học sinh nghe. Cùng với đó, cô giáo Hoa cũng cho học sinh xem video giới thiệu sách theo chủ đề, kích thích các em tìm sách đọc để đọc, giải đáp sự tò mò, háo hức muốn biết nội dung câu chuyện được giới thiệu diễn ra như thế nào. Đồng thời, giới thiệu chung về thư viện trường qua hình ảnh, bao quát về không gian, số lượng sách, vị trí ngồi và cách tìm sách theo bảng mã màu; hướng dẫn các em cách mượn sách về nhà, bảo quản sách và trả sách theo quy định.

Mỗi thời điểm cô giáo Hoa lại lựa chọn linh hoạt hình thức đọc phù hợp, như đọc to nghe chung, cùng đọc, đọc cặp đôi, đọc cá nhân… Cô giáo Nguyễn Thị Hoa cho biết: Nếu đọc to nghe chung giúp học sinh có tâm lý thoải mái và tinh thần làm việc nhóm, thì đọc cá nhân giúp các em nghiền ngẫm câu chuyện kỹ hơn, có quan điểm cá nhân của mình, từ đó các em mạnh dạn nêu ý kiến, chia sẻ, thể hiện mình trước tập thể lớp, trao đổi về suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về nhân vật, về bài học rút ra cho bản thân từ câu chuyện trong sách.

Với những đặc trưng về tính linh hoạt, tính mở trong học và thực hành đọc, mô hình “Rèn thói quen đọc sách cho học sinh lớp 1 qua tiết đọc tại thư viện, góp phần tôn vinh văn hóa đọc và nâng cao chất lượng chương trình giáo dục phổ thông 2018” của cô giáo Nguyễn Thị Hoa đã góp phần hình thành niềm yêu thích đọc sách của học sinh, từng bước chuyển hoá việc đọc sách thành nhu cầu sống của các em, góp phần phát huy năng lực, phẩm chất của học sinh đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Qua khảo sát, tỷ lệ học sinh yêu thích đọc sách, có thói quen đọc sách thường xuyên trong học kỳ 1 từ 65-70% đã tăng lên 100% khi học sinh sang học kỳ 2. Mô hình “Rèn thói quen đọc sách cho học sinh lớp 1 qua tiết đọc tại thư viện, góp phần tôn vinh văn hóa đọc và nâng cao chất lượng chương trình giáo dục phổ thông 2018” của cô giáo Nguyễn Thị Hoa còn lan tỏa hiệu quả trong việc nâng cao ý thức đọc sách của giáo viên, học sinh và phụ huynh của Trường Tiểu học Phương Đông A.