Cơ hội phát triển bền vững mới cho du lịch Việt từ di sản địa chất toàn cầu

Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn đặt ra trách nhiệm gìn giữ, phát huy những giá trị tự nhiên, văn hóa đặc sắc trên hành trình phát triển bền vững di sản có giá trị toàn cầu ở Việt Nam.

Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam sẽ chính thức tổ chức Lễ đón nhận Danh hiệu Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn - danh hiệu quốc tế danh giá ghi nhận giá trị địa chất, cảnh quan, văn hóa đặc sắc của vùng đất địa đầu Tổ quốc vào ngày 28/6, tại thành phố Lạng Sơn. Đây là công viên địa chất thứ 4 của Việt Nam được công nhận là Công viên địa chất toàn cầu UNESCO.

Giám đốc bộ phận Khoa học sinh thái và Trái đất của UNESCO, ông Antonio De Sousa Abreu đánh giá việc gia nhập mới này không chỉ góp phần nâng cao bản sắc của khu vực, mà còn mở ra những cơ hội phát triển mới cho Việt Nam.

“Viên ngọc” mới với những giá trị khác biệt

Theo thông tin từ ban tổ chức, Tổng Giám đốc Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp Quốc (UNESCO) cùng đại diện lãnh đạo nhiều Bộ, ngành Trung ương, các tổ chức quốc tế, chuyên gia địa chất, du lịch, văn hóa trong và ngoài nước, cũng như đại diện các tỉnh có Công viên địa chất như Hà Giang, Cao Bằng, Đắk Nông, Phú Yên sẽ tham dự lễ vinh danh này.

Sự kiện vừa là dịp để tôn vinh giá trị di sản địa chất và văn hóa truyền thống Lạng Sơn, đồng thời khởi đầu cho hành trình quảng bá tiềm năng du lịch, kêu gọi đầu tư, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững của địa phương; kết nối sâu rộng với mạng lưới các Công viên địa chất toàn cầu, hợp tác và trao đổi kinh nghiệm về quản lý, bảo tồn và phát huy các giá trị di sản thiên nhiên của nhân loại phục vụ phát triển bền vững; mở ra nhiều cơ hội mới cho phát triển du lịch bền vững của Việt Nam nói chung và Lạng Sơn nói riêng.

Lãnh đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lạng Sơn đánh giá sự ghi nhận này sẽ giúp cho tỉnh Lạng Sơn có thêm động lực cũng như cơ hội tập trung nguồn lực đẩy mạnh công tác quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị di sản địa chất, di sản văn hóa, lịch sử, khảo cổ, đa dạng sinh học, cũng như các danh lam thắng cảnh đặc sắc của tỉnh Lạng Sơn.

Trước đó, Tổng Giám đốc UNESCO cùng các đại biểu quốc tế cũng đã khảo sát các điểm di sản nổi bật của Công viên như vườn Na Lũng Than, trạm dừng Hoa Hồi, chùa Tam Thanh, giao lưu với cộng đồng địa phương, trải nghiệm văn hóa đặc sắc xứ Lạng…

Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn được Hội đồng Công viên địa chất toàn cầu công nhận vào tháng 9/2024 và chính thức được UNESCO công bố vào tháng 4/2025, trở thành Công viên địa chất toàn cầu thứ tư của Việt Nam, sau Đồng Văn (Hà Giang), Non nước Cao Bằng và Đắk Nông.

Công viên trải rộng trên diện tích gần 4.843 km² (chiếm 58% diện tích và 78% dân số toàn tỉnh), là kho tàng tự nhiên và văn hóa đặc sắc, lưu giữ 500 triệu năm tiến hóa địa chất với nhiều dấu tích quý từ biển cổ, núi lửa, rừng nghiến đến các hệ hang động kỳ vĩ như Hang Ngườm Moóc, hố sụt Thẩm Lũm, Ùng Roặc; giá trị đa dạng sinh học nổi bật với Khu bảo tồn thiên nhiên Hữu Liên… Những dấu tích này ngày nay đã trở thành điểm đến hấp dẫn du khách yêu thích khám phá và khoa học.

Nguyên Viện trưởng Viện Địa chất khoa học và Khoáng sản, Phó Giáo sư, tiến sỹ Nguyễn Tân Văn nhận định: "Sự đặc biệt của Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn còn ở hình thái các cánh đồng Karst riêng biệt, khác hẳn với những tháp, chỏm Karst già được định vị tại Cao Bằng hay Hà Giang trước đây."

Thêm cơ hội cho phát triển bền vững di sản Việt

Công viên địa chất toàn cầu Lạng Sơn có khoảng 200 hang động, đa dạng và đồ sộ cả về quy mô và tính chất với loạt hang khô, hang ướt, hang hóa thạch hay hệ thống các mạch hang ngầm huyền bí…

Đáng nói là hệ thống hang động ở đây chủ yếu phát triển theo chiều ngang với tầng tầng lớp lớp các khối thạch nhũ đa dạng, đẹp mắt, tạo nên khung cảnh vừa hùng vĩ, hoang sơ vừa mỹ miều, huyền ảo.

Qua hàng nghìn năm phát triển quần cư trong vùng, Công viên đã tạo nên một hệ thống danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử văn hóa cùng các di sản độc đáo như: lễ hội Lồng tồng, lễ hội Ná Nhèm, lễ hội Kỳ Cùng-Tả Phủ; múa sư tử dân tộc Tày-Nùng, hát sli; riêng Thực hành Then và Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ đã được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Kể từ khi được công nhận, Công viên địa chất toàn cầu Lạng Sơn đã trở thành điểm sáng du lịch mới, thu hút ngày càng đông du khách và nhà đầu tư. Với 38 điểm tham quan, hiện địa phương đã xây dựng 4 tuyến du lịch với chủ đề “Dòng chảy sự sống nơi miền đất thiêng,” bao gồm: Tuyến 1 - Khám phá Thế giới Thượng ngàn; Tuyến 2 - Hành trình về miền Thiên giới; Tuyến 3 - Cuộc sống dân dã nơi trần thế; Tuyến 4 - Đường đến Thủy cung.

Mục tiêu của Lạng Sơn trong thời gian tới là xây dựng Công viên thành trụ cột của phát triển du lịch xanh và bền vững, với chiến lược thương hiệu “Công viên địa chất toàn cầu Lạng Sơn – Dòng chảy sự sống nơi miền đất thiêng”, cùng sản phẩm đặc biệt “Cuộc viễn du kỳ vĩ” để thu hút du khách trong và ngoài nước.

Có thể nói, danh hiệu Công viên địa chất toàn cầu UNESCO không chỉ mang đến niềm tự hào mà còn là đặt lên vai chính quyền và người dân địa phương trách nhiệm nặng nề trong việc gìn giữ, phát huy những giá trị tự nhiên, văn hóa đặc sắc trên hành trình phát triển bền vững, khẳng định vị thế của Việt Nam trên bản đồ di sản toàn cầu.

Được thành lập vào năm 2015, danh hiệu Công viên địa chất toàn cầu UNESCO ghi nhận giá trị di sản địa chất có tầm vóc quốc tế. Mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu của UNESCO đóng vai trò phục vụ cộng đồng địa phương, kết hợp giữa bảo tồn di sản địa chất độc đáo, nâng cao nhận thức của công chúng và thúc đẩy phát triển bền vững.