Đặc sắc triển lãm áo dài Việt Nam qua các thời kỳ

Từ ngày 29/5-15/6, tại TP Hạ Long, Bảo tàng tỉnh Quảng Ninh phối hợp với Bảo tàng Lịch sử TP Huế tổ chức triển lãm chuyên đề “Áo dài Việt Nam qua các thời kỳ lịch sử”. Đây là triển lãm đặc sắc, một hoạt động thiết thực nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác bảo tồn, giáo dục và truyền thông di sản.

Tà áo dài được coi là dấu gạch nối giữa truyền thống văn hoá, di sản quá khứ với nhịp sống đương đại, tạo ra sự gắn kết giữa xưa và nay, đồng thời cũng mở ra những sáng tạo mới cho các nghệ nhân đương thời. Triển lãm giới thiệu đến công chúng 30 mẫu áo dài truyền thống cùng với các hiện vật liên quan đến việc thiết kế, chế tạo áo dài, các vật trang sức đi liền với áo dài. Cùng với đó là phần trình diễn của nhóm người mẫu giới thiệu các bộ sưu tập 60 mẫu áo dài gồm áo dài nữ, áo dài nam và áo dài trẻ em. Đây là một hoạt động thiết thực nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác bảo tồn, giáo dục và truyền thông di sản.

Không gian triển lãm giới thiệu hình ảnh, hiện vật, các tư liệu khái lược về nguồn gốc và lịch sử hình thành của chiếc áo dài Việt Nam trên diện vách, điển hình như: Áo dài tứ thân (Bắc Bộ), áo dài ngũ thân, áo dài ba thân, áo dài Cát Tường (Lemur), áo dài cổ thuyền… cùng những sự biến đổi trong kiểu dáng và chất liệu theo thời gian về áo dài truyền thống Việt hiện nay. Bên cạnh đó là các mẫu áo dài Huế điển hình như: Áo Nhật Bình (nữ giới quý tộc), áo đại triều (áo lễ), áo tất nam, nữ, áo ngũ thân nam, nữ… cùng những sự biến đổi trong kiểu dáng và chất liệu theo thời gian về áo dài truyền thống xứ Huế hiện nay. Việc trưng bày các mẫu áo dài trên các Ma-nơ-canh tạo dáng làm nổi bật vẻ đẹp của áo dài truyền thống.

Cùng với hoạt động trưng bày là không gian dành cho hoạt động trải nghiệm nghề làm hoa giấy Thanh Tiên. Nghề làm hoa giấy Thanh Tiên xuất phát từ tín ngưỡng dân gian. Tục xưa, hoa giấy được trang trọng tôn trí ở những nơi như: Trang Ông, Trang Bà, Am cảnh và Ông táo. Mỗi khi làng có lễ tết hay sự kiện trọng đại, hoa mới được thay thế, hoa cũ hạ xuống gọi là “Duống” và đốt đi gọi là “Tẩu”. Cứ như thế, hoa giấy Thanh Tiên từ bao đời nay đã trở thành một nét văn hóa trong tín ngưỡng dân gian của người dân xứ Huế và đã lan tỏa ra các tỉnh lân cận như Quảng Trị, Đà Nẵng cũng như những nơi có người Huế cư ngụ mỗi khi có dịp lễ hay sự kiện trọng đại của làng.

Bên cạnh đó có hoạt động trải nghiệm nghề làm tượng ông Táo bằng đất nung của cư dân làng Địa Linh - đây là một trong những phong tục từ lâu đời của cư dân Thừa Thiên Huế. Du khách trải nghiệm chủ yếu là hoàn thành công đoạn cuối cùng của sản phẩm trước khi đưa ra thị trường - tô màu cho sản phẩm tượng ông Táo. Cùng với đó là hoạt động trải nghiệm hoàn thành một công đoạn nhỏ trong nghề may trang phục áo dài truyền thống Việt và mặc trang phục áo dài chụp ảnh lưu niệm.

Nghệ nhân Đặng Viết Bảo, nhà thiết kế áo dài đang trưng bày những bộ sưu tập tại Quảng Ninh, cho biết: "Tôi đưa chất liệu các làng nghề truyền thống vào trong thiết kế những chiếc áo dài. Đặc biệt ý nghĩa hơn nữa, những mẫu thiết kế này lại được đưa đến Hạ Long, mà tôi biết đây là một điểm đến du lịch hàng đầu của cả nước. Tôi hy vọng, khi bộ sưu tập của mình được trưng bày tại Bảo tàng Quảng Ninh, du khách đến đây sẽ có thêm cơ hội khám phá một cách gián tiếp những nét văn hoá đặc sắc".

Triển lãm chuyên đề “Áo dài Việt Nam qua các thời kỳ lịch sử” được tổ chức theo phương thức hiện đại, ứng dụng công nghệ số trong thuyết minh, trưng bày, tương tác. Toàn bộ không gian triển lãm được đầu tư công phu, khoa học, đảm bảo tính thẩm mỹ, phù hợp với các nhóm công chúng tham quan, nghiên cứu, học tập, trải nghiệm. Phương pháp trưng bày làm nổi bật từng điểm nhấn của các bộ sưu tập, đặt trọng tâm là những hiện vật có giá trị cao, hệ thống tủ bục, điện chiếu sáng trưng bày phải phù hợp, đảm bảo tính thẩm mỹ, an toàn cho hiện vật, đáp ứng nhu cầu tham quan, nghiên cứu của đông đảo công chúng.

Triển lãm cũng thắt chặt hơn nữa sự gắn bó giữa các bảo tàng địa phương trong cả nước mà trước hết là giữa TP Huế và tỉnh Quảng Ninh, sẽ tiếp tục được củng cố, phát triển, góp phần xây dựng một cộng đồng di sản bền vững, sáng tạo và lan tỏa trong tương lai. Triển lãm áo dài kết nối vẻ đẹp trầm mặc của cố đô Huế với không gian khoáng đạt của Vịnh Hạ Long. Tà áo dài mang nét rêu phong thành quách cung đình đến với không gian vịnh biển triệu năm, giao thoa ở nét cong áo dài bay nhẹ như một miền ký ức. Do đó, áo dài có sứ mệnh giao hoà di sản, kết nối giữa hai vùng văn hoá.

Ông Nguyễn Đức Lộc, Giám đốc Bảo tàng Lịch sử TP Huế, chia sẻ: "Trước đó hai bảo tàng chúng tôi đã phối hợp tổ chức triển lãm điêu khắc than đá mỹ nghệ tại Huế. Đây là những bộ sưu tập rất độc đáo thể hiện đặc trưng chỉ có ở Quảng Ninh nên đã thu hút đông đảo sự quan tâm của công chúng tại Huế. Chúng tôi tổ chức triển lãm áo dài tại Hạ Long là tiếp nối những thành công trong công tác phối hợp giữa hai bảo tàng để giới thiệu quảng bá di sản văn hoá Việt Nam, cùng bảo tồn và phát huy giá trị di sản thông qua hoạt động trưng bày triển lãm".