Đường tới thống nhất, đích đến vinh quang!

Hôm nay, 50 năm trước, chính là ngày giới tuyến nam bắc vĩnh viễn không còn, giang sơn đã liền một dải! Triệu con tim vỡ òa trong niềm vui thống nhất khi Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng, lá cờ Giải phóng tung bay trên nóc Dinh Độc Lập, tung bay ở quần đảo Trường Sa, các vùng biển đảo, lãnh thổ thiêng liêng của Tổ quốc. Cuộc trường kỳ kháng chiến của dân tộc ta đã thắng lợi, khát vọng cháy bỏng nam bắc sum họp một nhà đã trở thành hiện thực.

Đó là thắng lợi của chính nghĩa, của lòng dân, của đường lối chính trị độc lập tự chủ vì lợi ích quốc gia dân tộc không chấp nhận cúi đầu làm nô lệ, không chấp nhận ngoại bang chia cắt, phân ly sông núi của ông cha.

Đó là sự thất bại của ách đô hộ hơn một trăm năm của chủ nghĩa thực dân cũ, hơn hai mươi năm xâm lược thống trị của chủ nghĩa thực dân mới trước dân tộc Việt Nam, lịch sử Việt Nam, văn hóa Việt Nam.

Chặng đường quang vinh đem lá cờ Tổ quốc, lá cờ của Đảng tiên phong, của Bác Hồ kính yêu đến đích cuối cùng, là kết tinh của máu xương, nước mắt, mồ hôi, trí tuệ của lớp lớp đồng bào, cán bộ, chiến sĩ. Đó là mốc son mới của thời đại Hồ Chí Minh tiếp nối vẻ vang những Bạch Đằng, Chi Lăng, Đống Đa, Điện Biên rạng rỡ.

Báo cáo Chính trị Đại hội lần thứ IV của Đảng tháng 2/1976 khẳng định hào hùng và trọn vẹn về cuộc trường chinh ấy: “Năm tháng sẽ trôi qua, nhưng thắng lợi của nhân dân ta trong sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước mãi mãi được ghi vào lịch sử dân tộc ta như một trong những trang chói lọi nhất, một biểu tượng sáng ngời về sự toàn thắng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng và trí tuệ con người, và đi vào lịch sử thế giới như một chiến công vĩ đại của thế kỷ XX, một sự kiện có tầm quan trọng quốc tế to lớn và có tính thời đại sâu sắc… đem lại lòng tin và niềm phấn khởi cho hàng trăm triệu người trên khắp trái đất đang đấu tranh vì hòa bình độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội”.

Phát biểu tại cuộc mít-tinh khổng lồ trước cửa Nhà hát Lớn thành phố Hà Nội sáng 1/5/1975, Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã gửi đi thông điệp hòa hiếu sang bên kia bờ Đại Tây Dương: “Chúng ta gửi tới nhân dân Mỹ lời chào hòa bình và hữu nghị”. (Báo Nhân Dân, ngày 2/5/1975). Đó là sự nhất quán lòng yêu chuộng hòa bình, công lý, là truyền thống ngàn đời muốn là bạn với các dân tộc trên thế giới của dân tộc Việt Nam. Những bức thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi Tổng thống Mỹ theo thời gian là minh chứng về một di sản hòa bình vô giá. Những hợp tác giúp đỡ tốt đẹp với quân Đồng minh trước và sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945 gian nan của nhà nước cộng hòa non trẻ đã đặt những nền móng tin cậy cho mai sau. Giữa những ngày chiến tranh phá hoại leo thang trên miền bắc, Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn bày tỏ niềm “kính trọng nhân dân Mỹ, những người thông minh, yêu hòa bình và dân chủ” , và bày tỏ, thay vì đến mảnh đất này như những người lính mang vũ khí, “nếu họ sẽ đến đây giúp đỡ chúng tôi như những nhà kỹ thuật thì chúng tôi rất hoan nghênh họ như những người anh em”. B52 mang bom đạn đến Hà Nội tất yếu phải trả giá, còn để lại chứng tích ở hồ Hữu Tiệp, nhưng những chuyến bay di tản người Mỹ trên bầu trời Sài Gòn những ngày tháng Tư năm mươi năm trước vẫn được bảo đảm bình yên giữa bốn bề đạn pháo.

Chặng đường dài tìm kiếm người Mỹ mất tích cùng với cung cấp hồ sơ, tìm kiếm liệt sĩ Việt Nam hy sinh trong chiến tranh; khắc phục hậu quả bom mìn, tẩy độc tại các chiến trường xưa, trợ giúp nhân đạo nạn nhân da cam/dioxin, giáo dục-đào tạo... chính là để xác quyết lòng tin, kiểm nghiệm sự chân thành giữa hai quốc gia hai dân tộc.

Một hành trình dài, gian nan, nhiều khúc quanh, song vẫn kiên trì tới đích - hành trình hòa giải, hàn gắn, hợp tác giữa những cựu thù để nâng cấp thành Đối tác chiến lược toàn diện giữa Việt Nam-Hoa Kỳ đã trở thành hình mẫu cho quan hệ quốc tế trong thời đại mới. Để vượt qua những ký ức buồn, ký ức đau thương! Để không quên, song hiểu nó để cùng viết tiếp trang sử mới, trách nhiệm hơn, tốt đẹp hơn.

Tháng 7/2015, khi Tổng thống Mỹ Barack Obama có cuộc hội kiến lịch sử với Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Nhà trắng, đánh dấu sự thừa nhận của Hoa Kỳ với thể chế chính trị của Việt Nam, một kỷ nguyên hợp tác và phát triển mới đã mở ra sau những nỗ lực bền bỉ vượt qua những rào cản, chướng ngại, dẫu vẫn còn những khác biệt về “tư duy chính trị và hệ thống chính trị giữa hai nước”.

Tháng 4/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm điện đàm với Tổng thống Mỹ Donald Trump ngay sau khi ông Trump công bố quyết định áp thuế đối ứng với hàng hóa Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ giữa lúc thương chiến toàn cầu đang nóng bỏng. Bước đi chủ động, quyết đoán thảo luận về quan hệ thương mại song phương, mức thuế hàng hóa nhập khẩu của hai nước và trao đổi sớm ký một thỏa thuận song phương đó càng cho thấy, kỷ nguyên hợp tác, tôn trọng nhau, kiên trì đối thoại, đàm phán, sẵn sàng chia sẻ khác biệt, tháo gỡ bất đồng, cùng có lợi trên nguyên tắc lấy lợi ích quốc gia dân tộc làm tối thượng trong một thế giới còn nhiều xung đột, cạnh tranh, mâu thuẫn, vẫn tiếp tục là không gian sống, không gian sinh tồn đòi hỏi chúng ta phải thích ứng, điều chỉnh, chủ động tùy cơ ứng biến can dự tích cực.

Đến nay, Việt Nam đã có quan hệ Đối tác Chiến lược toàn diện với 12 quốc gia, trong đó có bốn nước Ủy viên Thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc là Mỹ, Trung Quốc, Nga, Pháp. Chúng ta đang nỗ lực đặt mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 đạt 8% trở lên và giai đoạn 2026-2030 tăng trưởng hai con số; đẩy mạnh chiến lược đột phá phát triển khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Việt Nam đang chuyển mình trong cuộc cách mạng tinh gọn về tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị chưa từng có nhằm tạo không gian mới cho quốc gia phát triển xứng tầm. Chúng ta tiếp tục đẩy mạnh công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị đồng bộ, đi đôi với cuộc đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí, “chiến đấu chống lại những gì đã cũ kỹ, hư hỏng để tạo ra những cái mới mẻ tốt tươi” như Bác Hồ viết trong Di chúc.

Thêm nửa thế kỷ đã trôi qua trên bờ cõi của các vua Hùng sau ngày thống nhất. 50 năm không dài nhưng cũng không phải là ngắn, đủ để một quốc gia hóa rồng, đủ để biến một nước đang phát triển trở thành phát triển. Cơ hội không chờ chúng ta. Các thách thức phi truyền thống sẵn sàng nhấn chìm chúng ta nếu không dự liệu và chuẩn bị. Nếu chúng ta không đổi mới, không đột phá phát triển tương xứng với cái giá phải trả cho thống nhất đất nước, tự bằng lòng, tự thỏa mãn, đồng nghĩa chúng ta có lỗi trước lịch sử, với tiền nhân, trước xương máu của bao Anh hùng liệt sĩ và nguyện ước Việt Nam hùng cường của nhân dân. Nếu hòa bình ổn định không giữ được; kinh tế kém phát triển, rơi vào bẫy thu nhập trung bình, đời sống vật chất tinh thần của nhân dân không được nâng cao, quốc phòng-an ninh không được củng cố, bồi đắp vững chắc, thì chẳng những biên cương lãnh thổ không được giữ vững mà cơ đồ phát triển còn có nguy cơ đe dọa.

Trong bài viết “Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một” kỷ niệm 50 năm giải phóng miền nam, thống nhất đất nước, Tổng Bí thư Tô Lâm kêu gọi: “Chúng ta không thể để đất nước tụt hậu. Chúng ta không thể để dân tộc đánh mất cơ hội. Chúng ta không thể để lặp lại những vòng xoáy của lịch sử. Vì vậy, phải đặt lợi ích quốc gia-dân tộc lên trên hết. Chúng ta phải hành động vì tương lai lâu dài chứ không vì thành tích ngắn hạn”.

Để đạt được mục tiêu đó, điều lớn lao hơn cả, không chỉ nằm trong sức người, hay sức của, tài nguyên hay đầu tư mà nằm ở sự đoàn kết thống nhất một lòng của con người Việt Nam “không chia tôn giáo, đảng phái, dân tộc” như Chủ tịch Hồ Chí Minh thời lập quốc Việt Nam dân chủ cộng hòa hiệu triệu: “Hễ là người Việt Nam thì phải đứng lên đánh thực dân Pháp cứu tổ quốc” (Lời kêu gọi Toàn quốc kháng chiến).

Trước năm 1975, “ta đi theo ánh lửa từ trái tim mình” cho một Việt Nam hòa bình, thống nhất từ Ải Nam Quan tới Mũi Cà Mau. Sự thống nhất sau nửa thế kỷ phải trở thành sức mạnh Việt cho một tổ quốc hùng cường bằng những giá trị, tiêu chí, con số đong đếm được.

Bằng phương châm mới “hễ là người Việt Nam thì phải đoàn kết chung tay xây dựng Tổ quốc giàu mạnh”. Trên con đường đó, điều căn cốt, quan trọng nhất, theo Tổng Bí thư, là cần phải thống nhất quan niệm và tư duy: “Hòa hợp dân tộc không có nghĩa là quên lãng lịch sử hay xóa nhòa sự khác biệt, mà là chấp nhận những góc nhìn khác nhau trong tinh thần bao dung và tôn trọng” vì một đích đến duy nhất là “xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, hùng mạnh, văn minh, thịnh vượng”, để thế hệ tương lai không còn phải ám ảnh bởi “chiến tranh, chia ly và hận thù, mất mát như cha ông từng đối mặt”.

Chúng ta đã chỉ ra điểm nghẽn của điểm nghẽn trong phát triển để có đường hướng xử lý, đó là thể chế. Trong tổng thể “ách tắc” đó, vẫn phải thẳng thắn thừa nhận còn “điểm nghẽn lòng người”. Giữ một cây cầu Hiền Lương giới tuyến làm chứng tính cho du lịch, lịch sử, văn hóa là điều tuyệt vời để đời sau hiểu được cái giá của chiến tranh, chia cắt...

Nhưng những “giới tuyến” nào đó vẫn ẩn hiện trong lòng người thì cần phải được tiếp tục gọi tên, xóa bỏ. Bằng chủ trương đường lối! Bằng cơ chế chính sách! Bằng sự thống nhất giữa lời nói và việc làm; giữa trung ương và địa phương; giữa trong nước và ở nước ngoài. Bằng sự không phân biệt đối xử, không chỉ trong lĩnh vực kinh tế mà mở rộng sang các lĩnh vực khác của đời sống chính trị, văn hóa, xã hội... Nguồn lực, trí tuệ, đóng góp của người Việt Nam, không phân biệt khu vực tư nhân hay nhà nước, trong Đảng hay ngoài Đảng, trong nước hay ở nước ngoài, phải được tôn trọng, bình đẳng, khơi thông, trọng dụng thỏa đáng để tỏa sáng, đóng góp xứng đáng cho một Tổ quốc giàu mạnh, hùng cường.

Bởi vì như một quy luật, mục tiêu, đích đến của bao thế hệ là hòa bình, thống nhất, đến lượt nó phải trở thành bệ phóng, nền tảng, là đòi hỏi cho những giá trị vươn tới tầm cao mới: Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh!