Khai thác hiệu quả các FTA: Giải pháp căn cơ để thúc đẩy xuất nhập khẩu

Hiện nay, nhiều doanh nghiệp cũng đẩy mạnh công tác xúc tiến thương mại, đa dạng thị trường để giảm thiểu các rủi ro trong bối cảnh căng thẳng thương mại toàn cầu gia tăng.

Hoạt động xuất khẩu của Việt Nam dự báo sẽ gặp khó khăn sau khi Hoa Kỳ tuyên bố mức thuế mới đối với hàng hóa nhập khẩu vào nước này. Tuy nhiên, với 17 hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký kết cùng các thị trường tiềm năng đang được cơ quan chức năng đẩy mạnh đàm phán sẽ là cơ hội để các doanh nghiệp đa dạng hóa thị trường, thúc đẩy thương mại trong thời gian tới.

Cơ hội để tái cấu trúc hoạt động sản xuất

Ngày 2/4 (giờ Mỹ), Tổng thống Donald Trump chính thức công bố những thay đổi lớn trong chính sách thương mại của Mỹ. Là thị trường chiếm 30% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam nên việc Mỹ áp thuế đối ứng lên tới 46% sẽ khiến nhiều ngành hàng của chúng ta đối mặt với ảnh hưởng nặng nề.

Với ngành da giày, thị trường Hoa Kỳ chiếm tới 40% tổng kim ngạch xuất khẩu, với giá trị hơn 10 tỷ USD, nên mức thuế cao chắc chắn sẽ khiến tình hình xuất khẩu bị chững lại.

Bà Phan Thị Thanh Xuân, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Da giày-Túi xách Việt Nam (lefaso) cho biết với chính sách thuế mới của Hoa Kỳ sẽ làm tăng chi phí, chắc chắn các doanh nghiệp sẽ phải có những giải pháp để tiếp tục duy trì sản xuất cũng như tối ưu hóa hơn nữa quá trình sản xuất để giúp cân bằng lại chi phí về thuế có thể sẽ bị tăng trong thời gian tới.

Mặc dù thách thức, song theo đại diện lefaso đây cũng là một cơ hội để doanh nghiệp tái cấu trúc lại quá trình sản xuất, tăng hiệu quả trong tiết giảm chi phí, đặc biệt là các chi phí đầu vào.

"Doanh nghiệp mong muốn Chính phủ, các bộ, ngành tạo điều kiện thuận lợi, đặc biệt là các chính sách ưu đãi và các chính sách cải cách thủ tục hành chính, thuế, hải quan, giúp cho các doanh nghiệp hoàn thuế nhanh hơn, cũng như các thủ tục hải quan được thông thoáng, hơn giúp cho các doanh nghiệp có thể tiết kiệm được chi phí, hiệu quả hơn trong quá trình sản xuất,” bà Phan Thị Thanh Xuân nói.

Còn theo ông Lê Tiến Trường, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex), mặc dù mức thuế 46% cao hơn nhiều so với những nhận định trước đây, tuy nhiên, nếu so sánh mức chênh lệch giữa thuế đối ứng mới và thuế hiện đang áp dụng cho sản phẩm dệt may, mức tăng chênh lệch này của Việt Nam vẫn thấp hơn Trung Quốc và không cao hơn quá nhiều so với các quốc gia cạnh tranh còn lại.

Trước mắt, việc tăng thuế suất có thể gây ra một số tác động làm giảm nhu cầu tại thị trường Mỹ. Các doanh nghiệp trong hệ thống Tập đoàn nói riêng và ngành dệt may nói chung cần bình tĩnh, sáng suốt đưa ra các giải pháp mang tính bền vững như: Tăng cường công tác quản trị, nâng cao hiệu quả sản xuất thông qua quản trị thông minh và tăng năng suất lao động; sẵn sàng đàm phán với khách hàng trên tinh thần cùng chia sẻ khó khăn; quyết tâm ổn định lực lượng sản xuất.

Cũng theo lãnh đạo Vinatex, chính sách thuế của Tổng thống Trump là chính sách thuế linh hoạt có thương thảo, do đó các doanh nghiệp xuất khẩu đều đang kỳ vọng Chính phủ có thể đàm phán với Mỹ để giảm các loại thuế đối ứng mà phía Mỹ áp với Việt Nam.

“Trong bối cảnh hiện tại, các doanh nghiệp dệt may cần phải bình tĩnh, bởi không chỉ riêng Việt Nam tất cả các quốc gia sản xuất dệt may đều bị áp thuế đối ứng. Với ngành dệt may, có thể gia tăng sử dụng bông Mỹ để giảm cán cân thương mại, đồng thời đáp ứng yêu cầu nguồn gốc xuất xứ khi là quốc gia xuất siêu vào quốc gia này,” ông Lê Tiến Trường nhấn mạnh.

Đa dạng hóa thị trường

Năm 2025, Bộ Công Thương đặt mục tiêu xuất khẩu tăng trưởng khoảng 12%, tương đương khoảng 450 tỷ USD. Mục tiêu này được đưa ra trong bối cảnh kinh tế toàn cầu phục hồi và Việt Nam tận dụng các hiệp định thương mại tự do đã ký kết.

Riêng trong tháng 3/2025, xuất khẩu cả nước ước đạt 38,5 tỷ USD, tăng 23,8% so với tháng trước và tăng 14,5% so với cùng kỳ năm 2024. Đây cũng là tháng có kim ngạch cao nhất từ đầu năm đến nay. Lũy kế quý 1/2025, kim ngạch xuất khẩu ước đạt 102,8 tỷ USD, ước tăng 10,6% so với cùng kỳ năm trước.

Theo ông Tạ Hoàng Linh, Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường nước ngoài (Bộ Công Thương), để đạt được tăng trưởng xuất khẩu cao trong năm nay, các bộ, ngành sẽ phối hợp chặt chẽ với cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam và các doanh nghiệp nước ngoài đang đầu tư kinh doanh tại Việt Nam để thực hiện hiệu quả các giải pháp đề ra, nhằm đạt được sự tăng trưởng xuất khẩu trong năm 2025.

Ông cũng cho hay, Bộ Công Thương đang rất nỗ lực để mở đường xuất khẩu sang các thị trường mới còn nhiều dư địa. Theo đó, Bộ sẽ tiếp tục thúc đẩy đàm phán các FTA với các thị trường mới ở Trung Đông, Mỹ La tinh, Trung Á và các thị trường mới nổi khác.

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương sẽ tăng cường công tác xúc tiến thương mại và cải thiện cơ sở hạ tầng logistics nhằm giảm chi phí vận chuyển và nâng cao khả năng cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam, hướng tới mở rộng hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài nhằm hỗ trợ doanh nghiệp tốt hơn trong công tác kết nối giao thương, xúc tiến xuất khẩu.

Còn theo ông Lê Hoàng Tài, Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương), việc chủ động khai phá các thị trường mới nổi, thị trường ngách hoặc các thị trường thay thế là yêu cầu cấp thiết. Đây là hướng đi không chỉ nhằm đa dạng hóa thị trường, mà còn giúp chúng ta tăng cường tính bền vững cho kim ngạch xuất khẩu, giảm lệ thuộc vào một vài thị trường trọng điểm.

“Chúng tôi đặc biệt chú trọng tận dụng cơ hội từ các Hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam đã ký kết. Việc khai thác hiệu quả các FTA không chỉ là câu chuyện về giảm thuế, mà còn là nâng cao chất lượng sản phẩm, quy chuẩn hóa và tái cấu trúc chuỗi cung ứng theo tiêu chuẩn quốc tế,” ông Lê Hoàng Tài nói.

Về phía các doanh nghiệp, bà Nguyễn Thị Phương Thảo, Giám đốc điều hành Tổng Công ty May 10 cho biết mặc dù một lượng lớn hàng hóa của doanh nghiệp xuất khẩu sang thị trường Mỹ, nhưng trước khi có chính sách áp thuế nhập khẩu của Mỹ, May 10 đã chủ động đa dạng hóa thị trường để giảm sự phụ thuộc vào Mỹ, đồng thời đa dạng hóa nguồn cung để giảm sự phụ thuộc từ Trung Quốc.

Cùng với đó, May 10 đã thực hiện giải pháp tiết kiệm trên mọi hoạt động từ năng lượng, điện, nước, tăng cường đầu tư thiết bị công nghệ để tăng năng suất lao động, tăng hiệu suất để có giá thành cạnh tranh nhất.

“Doanh nghiệp cũng tăng cường phát triển thị trường nội địa nhằm cân bằng cán cân xuất khẩu và nội địa, theo dõi sát nguồn gốc, xuất xứ của nguyên phụ liệu và các chính sách của Chính phủ Việt Nam, Chính phủ Mỹ để có chiến lược sản xuất, kinh doanh phù hợp,” bà Nguyễn Thị Phương Thảo cho hay.

Trong khi đó, ông Phạm Đình Ngãi, Giám đốc điều hành Công ty Trách nhiệm hữu hạn Trà Vinh Farm thông tin, mặc dù xuất khẩu chiếm tỷ lệ quan trọng nhưng thị trường trong nước cũng rất tiềm năng. Vì vậy, hàng nội địa sẽ là một trong những ưu thế của người Việt trong thời gian tới.

“Hiện, nội lực của các doanh nghiệp Việt đang ngày càng tốt hơn và thị trường nội địa cũng đầy tiềm năng nên doanh nghiệp sẽ tiếp tục duy trì và đẩy mạnh phát triển. Còn về thị trường xuất khẩu, Trà Vinh Farm có thể tìm kiếm cơ hội tại nhiều thị trường khác cũng như các thị trường ngách và thời gian tới, công ty phấn đấu thị trường xuất khẩu chiếm từ 30-35% doanh thu,” ông Phạm Đình Ngãi cho biết thêm./.