Không để lợi dụng thương mại điện tử kinh doanh thực phẩm mất an toàn

Mới đây, các lực lượng chức năng trong cả nước cũng như tại Quảng Ninh liên tục phát hiện các vụ việc làm giả, làm nhái, kinh doanh thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc xuất xứ, nhập lậu vào nội địa. Thay vì mở các cửa hàng kinh doanh có địa chỉ cụ thể, kênh phân phối “hiệu quả” của các loại sản phẩm này lại thường là các kênh thương mại điện tử. Đã có không ít trường hợp tiền mất - tật mang. 

Ngày 13/5, Đội Quản lý thị trường số 1 (QLTT), Chi Cục QLTT (Sở Công Thương) phối hợp với Đội Tuần tra kiểm soát giao thông số 2 (Công an tỉnh) phát hiện lô hàng thực phẩm chức năng, mỹ phẩm nhập lậu do nước ngoài sản xuất, đang được một shipper (người giao hàng) vận chuyển đi tiêu thụ. Toàn bộ số hàng hoá dù hầu hết đều thuộc các thương hiệu nổi tiếng, quen thuộc với người tiêu dùng, nhưng không có bất cứ hoá đơn chứng minh nguồn gốc xuất xứ nào, không tem phụ của đơn vị nhập khẩu hướng dẫn sử dụng đúng quy cách bằng tiếng Việt.

Trên thực tế, những sản phẩm này thường được biết đến dưới mác “thực phẩm chức năng xách tay”, được người bán quảng cáo là tự tay đi mua ở nước ngoài rồi “xách tay” mang về Việt Nam, hoặc nhờ người quen ở nước ngoài đi mua rồi gửi về. Loại hình kinh doanh này khá phổ biến trong nhiều năm qua, trên cơ sở lợi dụng tâm lý “sính ngoại” của nhiều người tiêu dùng, cũng như việc khó kiểm soát của các cơ quan chức năng. Tuy nhiên, mức độ thực tế của những lời quảng cáo này tới đâu, các sản phẩm đến tay người tiêu dùng có đúng là hàng thật hay không, chỉ có duy nhất người bán hàng biết.

Từng là một tín đồ của hàng “xách tay”, chị Phan Hương Giang (TP Hạ Long) chia sẻ: “Để nâng cao sức khoẻ, tôi thường xuyên mua các mặt hàng thực phẩm chức năng như vitamin tổng hợp, một số loại hỗ trợ chức năng gan, thận… theo đường xách tay của một số thương hiệu nổi tiếng như Swisse, Blackmores, Healthy Care… Việc mua bán chỉ dựa trên lòng tin là chính. Tuy nhiên, gần đây, tôi vô cùng hoang mang khi các cơ quan chức năng phát hiện nhiều kho hàng làm giả, làm nhái những loại thực phẩm chức năng này với số lượng lớn, các sản phẩm không khác gì sản phẩm tôi thường sử dụng. Không thể biết được thật giả thế nào”.

Nỗi hoang mang của chị Giang, cũng là băn khoăn chung của những người tiêu dùng trong thời buổi thật - giả lẫn lộn trên môi trường thương mại điện tử như hiện nay. Thế nhưng, bi kịch hơn là những trường hợp mất tiền thật để mua sản phẩm giả, lợi chưa thấy đâu mà tác hại đã đến trước.

Bệnh viện Bãi Cháy trong tháng 5 này tiếp nhận cấp cứu một trường hợp bệnh nhân mắc hội chứng Stevens-Johnson hiếm gặp, tổn thương da nặng toàn thân do dị ứng nghiêm trọng. Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng ban đỏ toàn thân, nốt phỏng nước vùng bụng, loét môi, phù mí mắt, loét vùng hậu môn - sinh dục nặng. Đây là những biểu hiện điển hình của hội chứng Stevens-Johnson, một phản ứng dị ứng thuốc nghiêm trọng, có nguy cơ tiến triển thành hoại tử thượng bì nhiễm độc, với tỷ lệ tử vong cao. Đáng chú ý, trước đó, bệnh nhân đã tự ý mua và dùng 1 loại thuốc nam dạng bột không rõ thành phần được mua trên mạng để điều trị gout và tiểu đường.

Sau quá trình điều trị hồi sức tích cực liên tục, bệnh nhân dù qua cơn nguy kịch, song quá trình hồi phục có thể phải kéo dài tới vài tuần và vẫn tiếp tục phải theo dõi để đề phòng các biến chứng khác. Theo bác sĩ Nguyễn Duy Đông, Khoa Thận - Lọc máu, Bệnh viện Bãi Cháy, những ca bệnh tiền mất tật mang do mua thuốc, thực phẩm chức năng online trên mạng xã hội không phải là hiếm. Đã có nhiều trường hợp phải nhập viện trong tình trạng cấp cứu, nguy kịch do dùng sai thuốc, sai liều lượng, hoặc tác dụng phụ từ những loại thuốc, thực phẩm chức năng không rõ ràng về nguồn gốc, thành phần, liều lượng phù hợp.

Trên thực tế, trong thời gian qua, người ta có thể dễ dàng bắt gặp hàng trăm thể loại “thuốc gia truyền”, “thảo dược đông y hỗ trợ sức khoẻ”… quảng cáo tràn lan trên mạng xã hội. Đây cũng là kênh phân phối duy nhất của các mặt hàng này, vừa để phục vụ phân phối trên diện rộng, vừa có thể trốn tránh sự theo dõi của các cơ chức năng.

Từ đầu năm tới nay, các lực lượng chức năng trong tỉnh đã phát hiện, bắt giữ, xử lý trên 1.000 vụ buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả. Trong đó, có không ít vụ việc là thực phẩm. Thương mại điện tử, kinh doanh online đã giúp việc mua sắm của nhiều người trở nên dễ dàng hơn, chỉ với vài cú bấm chuột. Tuy nhiên, đây lại là kênh phân phối, kinh doanh hiệu quả cho các đối tượng kinh doanh thực phẩm chức năng không đảm bảo, do việc lỏng lẻo trong kiểm soát chất lượng sản phẩm, cũng như việc truy tìm người bán đằng sau một tài khoản ảo, là vô cùng khó khăn.

Ông Nguyễn Đình Hưng, Chi cục trưởng Chi cục QLTT tỉnh, cho biết: “Mạng xã hội có thể là ảo, nhưng hệ lụy tới sức khoẻ con người là thật. Do đó, lực lượng QLTT tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, siết chặt quản lý địa bàn. Đối với hoạt động kinh doanh online, dù kinh doanh có thể trên môi trường ảo, nhưng các kho trữ hàng trước khi chuyển phát sẽ có địa chỉ thật ở đâu đó trên địa bàn. Đơn vị sẽ tăng cường phối hợp với các bên, đặc biệt là lực lượng Công an, để từ đó phát hiện và xử lý nghiêm minh các trường hợp vận chuyển, tích trữ, mua bán hàng lậu trên môi trường mạng”.