Lý do Tổng thống Trump bỏ ý định sa thải Chủ tịch Fed và muốn giảm thuế cho Trung Quốc

Tổng thống Donald Trump áp thuế chưa từng có tiền lệ với Trung Quốc và liên tục chỉ trích Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang (Fed) Jerome Powell, khiến một số cố vấn cấp cao và các giám đốc điều hành hàng đầu Mỹ lo ngại. Những người này cảnh báo về nguy cơ hỗn loạn tài chính và tình trạng thiếu hàng hóa trên toàn quốc.

Theo kênh CNN ngày 23/4, những lời cảnh báo đó cùng với biến động mạnh của thị trường trong tuần này dường như đã có tác động. Ngày 22/4, ông Trump đã rút lại lời đe dọa sa thải ông Powell, nói với các phóng viên trong Phòng Bầu dục: “Tôi không có ý định sa thải ông ấy”.

Tuyên bố đó đã khiến Phố Wall thở phào nhẹ nhõm. Một ngày sau khi thị trường chứng khoán bùng nổ nhờ phát biểu của Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent rằng ông Trump sẽ tìm cách giảm căng thẳng trong cuộc chiến thương mại với Trung Quốc, thị trường chứng khoán Mỹ tiếp tục tăng điểm vào ngày 23/4.

Theo một số nguồn tin, các quan chức cấp cao trong chính quyền cũng cảm thấy nhẹ nhõm trước phát ngôn của ông Trump về ông Powell. Những quan chức này từng lo lắng trước những lời lẽ gay gắt của Tổng thống và e ngại về cuộc chiến pháp lý kéo dài nếu ông Trump thực sự tìm cách gạt ông Powell khỏi vị trí Chủ tịch Fed.

Chốt phiên, chỉ số Dow Jones tăng 420 điểm, tương đương 1,07%. S&P 500 tăng 1,67% còn Nasdaq tăng 2,5%.

Ba chỉ số chính giữ của thị trường chứng khoán Mỹ tăng điểm nhưng vẫn đóng cửa thấp hơn nhiều so với mức đỉnh trong ngày. Chỉ số Dow Jones từng tăng gần 1.200 điểm vào buổi sáng nhưng sau đó giảm nhẹ khi ông Bessent cảnh báo rằng cân bằng lại thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc có thể sẽ mất nhiều thời gian.

Cuộc gặp với các CEO

Thay đổi đáng chú ý trong quan điểm của ông Trump đối với ông Powell và Trung Quốc diễn ra một ngày sau khi ông gặp riêng tổng giám đốc điều hành (CEO) của bốn tập đoàn bán lẻ lớn nhất nước Mỹ. Các lãnh đạo này đã bày tỏ lo ngại về tác động kinh tế ngày càng nghiêm trọng do chính sách thuế quan của ông đang bất ổn gây ra cho thị trường tài chính.

Các CEO của Walmart, Target, Home Depot và Lowe’s được mời đến Nhà Trắng trong chiến dịch nội bộ nhằm thuyết phục ông Trump về tác động thực tế từ các chính sách của ông.

Các mức thuế mà ông Trump áp đặt đang gây áp lực nặng nề lên ngành bán lẻ. Các lãnh đạo doanh nghiệp đã cảnh báo rằng hàng hóa sẽ sớm khan hiếm ở Mỹ khi họ trình bày một viễn cảnh kinh tế ảm đạm có thể trở nên rõ ràng chỉ trong vài tuần tới.

Trong nhiều tuần qua, Chánh văn phòng Nhà Trắng Susie Wiles và một số cố vấn cấp cao đã liên tục nhận được các cuộc gọi báo động từ giới doanh nghiệp về tác động của chính sách thuế quan và những lời cảnh báo tiếp tục nhằm vào Chủ tịch Fed. Nhìn chung, những phát ngôn của Tổng thống đã làm thị trường chao đảo và làm suy giảm niềm tin vào khả năng điều hành kinh tế của chính quyền.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent đã đóng vai trò chủ chốt trong sắp xếp cuộc gặp với các lãnh đạo bán lẻ nói trên. Đây là một nỗ lực để cho ông Trump thấy những thách thức kinh tế mà chính quyền đang đối mặt là nghiêm trọng như thế nào.

Ông Doug McMillon, CEO của Walmart vốn có mối quan hệ thân thiết với ông Trump, đã thẳng thắn nói với Tổng thống Mỹ rằng cuộc chiến thương mại với Trung Quốc đã bắt đầu làm gián đoạn chuỗi cung ứng và tình hình sẽ chỉ tồi tệ hơn vào mùa hè.

Lời kêu gọi thận trọng về sa thải ông Powell

Nhiều cố vấn của ông Trump không tin rằng ông sẽ thực sự sa thải Chủ tịch Fed, bởi ông đã liên tục nhận được các cảnh báo từ đội ngũ kinh tế, trong đó có Bộ trưởng Tài chính Bessent, từ nhiều tháng trước. Ông Trump dường như đã tiếp nhận những lời khuyên đó.

Tuy nhiên, những phát ngôn gay gắt trong tuần qua của ông lại làm dấy lên bất ổn mới về ý định của ông, đặc biệt là dòng trạng thái trên mạng xã hội ngày 17/4 nói rằng cần sa thải ông Powell ngay lập tức, sau đó tới ngày 21/4, ông lại gọi ông Powell là “kẻ thất bại lớn”.

Ông Trump cho rằng Fed nên sớm cắt giảm lãi suất để thúc đẩy kinh tế, có lẽ như một biện pháp để bù đắp cho tác động tiêu cực từ chính sách thuế quan quy mô lớn. Tuy nhiên, ông Powell nhiều lần nhấn mạnh rằng Fed chỉ ra quyết định tăng hoặc giảm lãi suất sau khi cân nhắc kỹ lưỡng và sẽ không đưa ra quyết định khẩn cấp trước cuộc họp chính sách tiếp theo vào tháng 5.

Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt tiếp tục bảo vệ lập trường của ông Trump trong cuộc họp báo ngày 22/4, trong đó bà nói rằng Fed cắt giảm lãi suất vào cuối nhiệm kỳ của ông Joe Biden nhưng chưa làm như vậy dưới thời ông Trump có thể mang động cơ chính trị. Dù vậy, không có bằng chứng nào cho thấy Fed đang hành động vì lý do chính trị và ông Powell đã nhiều lần bác bỏ điều này.

Cố vấn kinh tế hàng đầu của ông Trump, ông Kevin Hassett, cũng nói với các phóng viên rằng Nhà Trắng đang tìm hiểu xem liệu ông Trump có thể sa thải ông Powell hay không, đồng thời cho biết phân tích pháp lý mới có thể giúp xoa dịu lo ngại của thị trường.

Từ lâu, các quan chức Nhà Trắng đã xác định rằng sa thải ông Powell sẽ châm ngòi cho các thách thức pháp lý và gây hỗn loạn thị trường.