Mỹ đề xuất cho phép Iran làm giàu urani ở mức hạn chế

Mỹ vừa đưa ra một đề xuất mới nhằm khôi phục các cuộc đàm phán hạt nhân với Iran, theo đó cho phép Tehran làm giàu urani ở mức thấp và giữ lại một phần cơ sở hạ tầng hạt nhân của mình.

Đề xuất của Mỹ phác thảo một khuôn khổ làm giàu tạm thời ở mức thấp dưới sự giám sát chặt chẽ của quốc tế. Kế hoạch mới nhất của Mỹ cấm xây dựng các địa điểm làm giàu mới và yêu cầu tháo dỡ cơ sở hạ tầng chuyển đổi urani chủ chốt. Đề xuất của Mỹ cho phép Iran làm giàu urani tại cơ sở trên mặt đất để phục vụ sản xuất năng lượng hạt nhân dân sự, với nồng độ được giới hạn ở mức 3% theo hướng dẫn của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử quốc tế (IAEA).

Đặt biệt, Mỹ yêu cầu Iran không vận hành các địa điểm làm giàu dưới lòng đất trong khoảng thời gian được đàm phán, cũng như ngừng nghiên cứu và phát triển công nghệ máy ly tâm mới. Đề xuất của Mỹ cũng bao gồm một cơ chế giám sát và xác minh chặt chẽ, trong đó có việc tự động áp dụng Nghị định thư bổ sung của IAEA. Việc nới lỏng các lệnh trừng phạt đối với Iran sẽ chỉ diễn ra sau khi Tehran chứng minh với cả Mỹ và IAEA rằng nước này đang tuân thủ một cách thiện chí.

Đề xuất trên, được Đặc phái viên Mỹ về Trung Đông Steve Witkoff đưa ra ngày 31/5, dường như trái ngược với những tuyên bố công khai của các quan chức cấp cao của Mỹ, trong đó có cả Ngoại trưởng Marco Rubio. Ông Rubio đã nhiều lần tuyên bố Washington sẽ không chấp nhận cho bất kỳ hoạt động làm giàu urani nào của Iran hoặc cho phép chương trình hạt nhân của nước này tiếp tục tồn tại.
Trong khi khuôn khổ hạt nhân dưới thời chính quyền tiền nhiệm đã sụp đổ giữa sự ngờ vực lẫn nhau, đề xuất mới nhất của Mỹ đánh dấu bước đi chính thức đầu tiên của chính quyền Tổng thống Donald Trump hướng tới một giải pháp đàm phán với Iran. Tuy nhiên, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Esmaeil Baghaei ngày 2/6 cho biết Tehran vẫn chưa nhất trí với đề xuất của Mỹ do không có sự đảm bảo rõ ràng về việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt. Ông Baghaei nói thêm Iran vẫn đang xem xét lời đề nghị của Mỹ và bác bỏ những tuyên bố rằng đề xuất này có thể chấp nhận được./.