Nga lên tiếng về quyền kiểm soát nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia

Bộ Ngoại giao Nga tuyên bố nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia là cơ sở thuộc sở hữu của Nga và việc chuyển giao quyền kiểm soát cho Ukraine hay bất kỳ quốc gia nào khác là điều không thể chấp nhận.

“Việc khôi phục nhà máy trong khuôn khổ ngành năng lượng hạt nhân của Nga là một thực tế và cộng đồng quốc tế chỉ có thể chấp nhận điều đó. Không thể chuyển giao Zaporizhzhia hoặc quyền kiểm soát nhà máy này cho Ukraine hay bất kỳ quốc gia nào khác”, hãng thông tấn Tass dẫn tuyên bố của Bộ Ngoại giao Nga hôm 25/3.

Cơ quan này nhấn mạnh khả năng Nga cùng vận hành nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia với bất kỳ quốc gia nào khác cũng là điều không thể chấp nhận.

“Đây là điều chưa từng có trong thông lệ quốc tế. Đặc biệt, trong trường hợp như vậy, sẽ không thể đảm bảo an toàn và an ninh hạt nhân một cách thỏa đáng, cũng như giải quyết các vấn đề về trách nhiệm dân sự đối với thiệt hại hạt nhân”, bộ trên nêu rõ.

Bộ Ngoại giao Nga cũng cho biết các nhân viên làm việc tại nhà máy là công dân Nga và không ai có quyền đe dọa sự an toàn của họ, đặc biệt khi xét đến các hành động mà Ukraine đang thực hiện. Bên cạnh đó, Bộ Ngoại giao Nga đã cấm đại diện của các quốc gia thành viên của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) tiếp cận nhà máy, với lý do rằng các cơ quan tình báo của những quốc gia này có thể có khả năng phá hoại.

Nga đã kiểm soát nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia - nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu – ngay từ đầu chiến dịch quân sự. Kể từ đó, các bên thường xuyên cáo buộc lẫn nhau tiến hành các cuộc tấn công gây nguy hiểm cho sự an toàn tại nhà máy lớn nhất châu Âu với 6 lò phản ứng. Đặc biệt, trong tuần qua, nhà máy này đã trở thành tâm điểm trong các cuộc thảo luận giữa Kiev và Washington.

Mặc dù nhà máy hiện không sản xuất điện, nhưng cơ quan giám sát hạt nhân của Liên hợp quốc đã bố trí các giám sát viên tại đây, giống như tại tất cả các địa điểm điện hạt nhân của Ukraine.

Ukraine yêu cầu trả lại quyền kiểm soát nhà máy này, bác bỏ việc sáp nhập vào lãnh thổ Nga, và coi hành động này là bất hợp pháp.

Trong cuộc điện đàm vào tháng này với người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky, Tổng thống Donald Trump đã ngỏ ý rằng Mỹ có thể giúp vận hành và có thể sở hữu các nhà máy điện hạt nhân của Ukraine.Theo ông Trump, việc Mỹ sở hữu và vận hành cơ sở năng lượng ở Ukraine có thể là “biện pháp bảo vệ tốt nhất” cho các cơ sở năng lượng này.

Về phần mình, ông Zelensky tuyên bố các nhà máy này thuộc về người dân Ukraine. Ông cho biết Ukraine sẵn sàng hợp tác nếu Mỹ muốn đầu tư và hiện đại hóa nhà máy này, song khẳng định “chắc chắn không thảo luận” về trao quyền sở hữu cơ sở đó cho Mỹ.