Phát biểu của Tổng Bí thư tại buổi làm việc với Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội

Sáng 16/6, tại Hà Nội, Tổng Bí thư Tô Lâm và Đoàn công tác Trung ương đã đến làm việc với Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội về kết quả triển khai các nghị quyết, kết luận của Trung ương gần đây; việc sắp xếp tổ chức bộ máy của thành phố; ổn định tình hình mọi mặt của thành phố; quốc phòng, an ninh; lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ tăng trưởng kinh tế; an sinh xã hội; thực hiện 2 thông báo của Văn phòng Trung ương Đảng về kết quả chuyến thăm và làm việc của đồng chí Tổng Bí thư với Ban Thường vụ Thành ủy.

Chúng tôi trân trọng giới thiệu Phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc:

Thưa các đồng chí trong đoàn công tác Trung ương,

Thưa đồng chí Bí thư Thành ủy và các đồng chí lãnh đạo Thành phố Hà Nội,

Thưa toàn thể các đồng chí dự Hội nghị,

Trong không khí cả nước đang bừng lên khí thế đổi mới, khơi dậy khát vọng vươn lên mạnh mẽ vì một Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, hôm nay, Tôi và các đồng chí trong Đoàn công tác của Trung ương rất vui mừng, phấn khởi làm việc với Hà Nội ở một thời điểm rất khẩn trương trong phát triển Thủ Đô cũng như cả nước. Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, tôi và các đồng chí trong Đoàn công tác Trung ương xin gửi đến toàn thể các đồng chí lời thăm hỏi, lời chúc mừng tốt đẹp nhất.

Tôi và đoàn công tác đến làm việc với các đồng chí chỉ hơn 1 giờ sau khi Quốc hội bỏ phiếu thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 và Luật chính quyền địa phương (sửa đổi) và Ủy Ban thường vụ Quốc hội đã ký ban hành 34 Nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc Tỉnh, Thành phố Trung ương. Trước đó, hôm 12/06/2025, Quốc hội cũng đã thông qua Nghị quyết về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh. Các “hành lang pháp lý” cho hoạt động của hệ thống chính trị, hệ thống hành chính từ Trung ương xuống cơ sở như Hiến pháp, Nghị quyết, Kết luận, Chỉ thị, Nghị định, Thông tư, Hướng dẫn... thậm chí cả biểu mẫu các loại cũng được Trung ương, Quốc hội, Chính phủ chuẩn bị tương đối đầy đủ để các đồng chí triển khai thực hiện. Nhiệm vụ của các đồng chí bây giờ là tổ chức chuẩn bị thật tốt để ngày 01/07/2025 cùng cả nước bắt đầu vận hành thông suốt cơ chế và bộ máy chính quyền địa phương hai cấp.

Cuộc làm việc hôm nay không chỉ đơn thuần là dịp để rà soát tình hình kinh tế-xã hội của Thủ đô, đánh giá những việc đã làm, mà quan trọng hơn, là cơ hội để chúng ta cùng nhau xác định tầm nhìn dài hạn, khơi nguồn cảm hứng cải cách và đề ra những định hướng mang tính đột phá chiến lược nhằm giúp Hà Nội tiếp tục giữ vững vai trò dẫn dắt trong thời kỳ phát triển mới của đất nước.

Thưa các đồng chí,

Trước hết, tôi xin ghi nhận và đánh giá cao những nỗ lực mạnh mẽ, tinh thần quyết tâm đổi mới, sáng tạo và hành động hiệu quả của Thành ủy, Hội đồng Nhân dân, Ủy ban Nhân dân Thành phố Hà Nội trong thời gian qua. Trong bối cảnh tình hình thế giới tiếp tục có những diễn biến phức tạp, khó lường, kinh tế toàn cầu tăng trưởng chậm, thương mại, đầu tư quốc tế sụt giảm, áp lực lạm phát, giá cả năng lượng leo thang, cùng với yêu cầu chuyển đổi mô hình tăng trưởng trong nước, Hà Nội vẫn duy trì được đà phục hồi và phát triển tích cực.

Về kinh tế: tăng trưởng khả quan, giữ vững vai trò đầu tàu: Tốc độ tăng trưởng GRDP 6 tháng đầu năm 2025 của Hà Nội dự báo đạt 7,59%-dự ước cao hơn trung bình cả nước. Một số ngành phục hồi tích cực như chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tháng 5/2025 tăng 6,8% so với cùng kỳ năm 2024. Du lịch 5 tháng đón hơn 3,2 triệu lượt, tăng 25% so với cùng kỳ, doanh thu gần 52.000 tỷ đồng, tăng hơn 14%. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng 5 tháng tăng 13% so với cùng kỳ. Đây là kết quả rất đáng ghi nhận, nhất là khi khu vực công nghiệp, xây dựng đang phải đối mặt với chi phí đầu vào tăng cao, trong khi thị trường bất động sản và tiêu dùng phục hồi chưa thực sự đồng đều.

Tổng thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn 5 tháng đầu năm đạt hơn 362.000 tỷ đồng, bằng 71,6% dự toán năm và tăng 54,4% so với cùng kỳ. Đặc biệt, thu từ hoạt động sản xuất kinh doanh nội địa tiếp tục là trụ cột chính, phản ánh rõ sức sống của nền kinh tế đô thị. Hà Nội tiếp tục giữ vững vị thế là một trong hai địa phương có quy mô thu ngân sách lớn nhất cả nước, góp phần điều tiết nguồn ngân sách quan trọng cho trung ương thực hiện các chính sách đầu tư cho những địa phương khó khăn hơn.

Hà Nội đã thu hút được gần 2,9 tỷ USD vốn FDI trong 5 tháng đầu năm, trong đó có nhiều dự án công nghệ cao, dịch vụ hiện đại, logistics và hạ tầng thông minh, thể hiện xu hướng dịch chuyển dòng vốn chất lượng cao vào Thủ đô. Trong khi đó, tổng số vốn đăng ký của doanh nghiệp tư nhân thành lập mới trong tháng 5/2025 đạt gần 33.700 tỷ đồng, tăng 53% so với cùng kỳ năm trước. Tổng số doanh nghiệp đăng ký tại địa phương đạt hơn 410.000 doanh nghiệp.

Về môi trường đầu tư cải thiện, chuyển đổi số tăng tốc: Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) của Hà Nội năm 2024 tăng 4 bậc, phản ánh kết quả cải cách hành chính, nỗ lực cắt giảm thủ tục, chi phí không chính thức và nâng cao chất lượng phục vụ doanh nghiệp. Hà Nội cũng lọt top 6 cả nước về chỉ số sẵn sàng chuyển đổi số (DTI), tăng 18 bậc so với năm trước; chỉ số cải cách hành chính xếp thứ 03/63 tỉnh; nhiều lĩnh vực như y tế, giáo dục, đăng ký kinh doanh, cấp phép xây dựng... đã triển khai hiệu quả dịch vụ công trực tuyến mức độ 3-4.

Hà Nội là điểm sáng cả nước về ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Thành phố hiện dẫn đầu về chỉ số công nghiệp CNTT, quản trị điện tử, đổi mới sáng tạo cấp địa phương năm 2024 và giữ vị trí thứ hai liên tiếp 7 năm về chỉ số thương mại điện tử. Tôi ghi nhận sự quan tâm của Thành ủy trong việc thúc đẩy lĩnh vực này, với kế hoạch trình nhiều nghị quyết chuyên đề tại các kỳ họp Hội đồng Nhân dân năm 2025-2026 nhằm tạo cơ chế, chính sách phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số. Công tác chuyển đổi số trong các cơ quan đảng, đoàn thể cũng đạt kết quả nổi bật. Đáng ghi nhận, Hà Nội đã tiên phong tích hợp thành công 4 thủ tục hành chính của Đảng lên môi trường điện tử, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, phục vụ cán bộ, đảng viên ngày càng tốt hơn.

Các ngành mới nổi bắt đầu hình thành: Hà Nội đã chủ động phát triển các ngành kinh tế mới có tiềm năng, như công nghiệp sáng tạo gắn với công nghiệp văn hóa (thiết kế, truyền thông, nội dung số, nghệ thuật biểu diễn...); kinh tế ban đêm tại các khu vực Hồ Gươm, Tây Hồ, Hoàn Kiếm đang từng bước được định hình; du lịch MICE (du lịch kết hợp hội họp, hội nghị, triển lãm, sự kiện, tuyên dương khen thưởng), du lịch di sản, du lịch kết hợp y tế-giáo dục phát triển trở lại mạnh mẽ.

Tuy nhiên, chúng ta vẫn cần nhìn thẳng vào những hạn chế trong phát triển của Hà Nội, trong đó đáng chú ý là:

Thứ nhất, tốc độ tăng trưởng còn dưới tiềm năng. Với vai trò trung tâm chính trị-kinh tế-văn hóa, đóng góp 12,5% GDP cả nước và 22,4% tổng thu ngân sách, Hà Nội cần phấn đấu tốc độ tăng trưởng GRDP hàng năm ở mức 10-12% trở lên mới đủ sức dẫn dắt cả nước.

Thứ hai, kết cấu hạ tầng chưa đồng bộ. Nhiều dự án trọng điểm triển khai chậm: các tuyến đường sắt đô thị số 1, số 5, số 6 vẫn chưa rõ thời hạn hoàn thành; hạ tầng ngầm đô thị và giao thông kết nối vùng chưa đồng bộ, gây áp lực lên vùng lõi đô thị.

Thứ ba, quy hoạch đô thị-nông thôn còn thiếu gắn kết. Việc phát triển các đô thị vệ tinh như Sơn Tây, Hòa Lạc, Xuân Mai, Phú Xuyên… chưa thực sự bứt phá. Còn thiếu động lực kinh tế vùng ven. Quy hoạch hai bên sông Hồng, Hồ Tây và các khu vực chung cư cũ triển khai còn khá khó khăn, thiếu cơ chế hấp dẫn thu hút đầu tư.

Thứ tư, phân cấp, phân quyền còn chồng chéo, việc phối hợp giữa các sở ngành và quận, huyện chưa thực sự hiệu quả; chất lượng nguồn nhân lực và năng lực điều hành chưa đồng đều. Tình trạng ô nhiễm không khí, nguồn nước, ùn tắc giao thông còn nghiêm trọng, hàng giả, hàng kém chất lượng, thực phẩm bẩn... dù đã có giải pháp nhưng chưa được cải thiện nhiều. Môi trường đầu tư, kinh doanh còn khó khăn (theo báo cáo năm 2024, PCI của Hà Nội tăng 4 bậc là rất mừng, nhưng vẫn xếp thứ 24/63 tỉnh, thành phố. Đây là điều khó chấp nhận đối với một Thủ đô. Các đồng chí phải phấn đấu vào Top 5, TOP 10).

Nhìn rộng ra khu vực, quy mô và trình độ phát triển kinh tế của Hà Nội hiện vẫn còn khoảng cách đáng kể so với nhiều thủ đô và đô thị trung tâm trong khu vực. Trong khi GRDP bình quân đầu người của Hà Nội năm 2024 ước đạt khoảng 6.500 USD, thì con số này ở Bangkok đã gần 20.000 USD, Kuala Lumpur khoảng gần 30.000 USD, còn Seoul vượt 40.000 USD.

Trên phương diện xếp hạng đô thị toàn cầu, Hà Nội được xếp thứ 96/270 thành phố trong bảng World’s Best Cities 2024, đứng thứ 97/100 trong bảng chỉ số thành phố thông minh toàn cầu và chưa xuất hiện trong bảng xếp hạng các trung tâm tài chính quốc tế-nơi các thành phố như Singapore, Hong Kong, Seoul đã nhiều năm chiếm lĩnh top 10 thế giới. Trong bảng xếp hạng thành phố đáng sống, Hà Nội chỉ đứng ở vị trí 109/172, phản ánh những hạn chế về hạ tầng xã hội, môi trường sống và dịch vụ công.

Dù vậy, một điểm sáng đáng ghi nhận là Hà Nội được xếp hạng 16 toàn cầu về tiềm năng tăng trưởng đô thị (Brand Finance 2024)-cao hơn cả nhiều đô thị lâu đời trong khu vực. Điều này thể hiện niềm tin của quốc tế vào dư địa phát triển, năng lực hấp dẫn đầu tư và vai trò đầu tàu của Hà Nội trong thập niên tới. Tuy nhiên, tiềm năng chỉ là tiền đề chứ không phải là thành quả. Nếu Hà Nội không có quyết tâm cao và cách làm bài bản, quyết liệt thì sẽ khó cạnh tranh sòng phẳng và tụt hậu ngày càng xa so với các đô thị cùng tầm ở ASEAN và Đông Bắc Á.

Thưa các đồng chí,

Cả nước đang bước vào một thời khắc quan trọng, có ý nghĩa chiến lược: tinh gọn bộ máy, sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp tỉnh và không tổ chức cấp huyện. Đây không đơn thuần là giải pháp kỹ thuật nhằm giảm số lượng đầu mối mà là quyết định mang tính bước ngoặt trong lộ trình đổi mới hệ thống chính trị và quản trị quốc gia, hướng tới một nền hành chính tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, giảm chi phí để phục vụ người dân và doanh nghiệp tốt hơn. Chủ trương này phản ánh tầm nhìn xa của Đảng trong việc tái thiết lại cấu trúc nhà nước theo hướng hiện đại hóa, thích ứng với yêu cầu phát triển mới.

Trong bối cảnh đó, Hà Nội, với vị thế là Thủ đô, trung tâm hành chính-chính trị-kinh tế-văn hóa-khoa học của cả nước, tuy không thuộc diện sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh nhưng không thể và không được đứng ngoài cuộc.

Ngược lại, Hà Nội càng phải đi đầu, chủ động và mạnh dạn hơn trong việc tự sắp xếp, tinh gọn bộ máy, không chỉ vì yêu cầu nội tại, mà còn để làm gương, dẫn dắt và truyền cảm hứng cải cách cho cả nước. Việc tinh giản không chỉ dừng lại ở việc giảm đầu mối mà phải tiến tới tái cấu trúc lại chức năng, nhiệm vụ, giảm tầng nấc trung gian, loại bỏ chồng chéo, đồng thời chuẩn hóa quy trình quản trị công theo hướng số hóa, minh bạch, phân cấp, phân quyền rõ ràng và chịu trách nhiệm giải trình đến cùng.

Trước những yêu cầu và đòi hỏi đó, tôi hoan nghênh và đánh giá cao tinh thần chủ động, nghiêm túc và quyết liệt của Thành ủy Hà Nội trong việc triển khai thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 11, cũng như các Nghị quyết và Kết luận, Chỉ thị, Hướng dẫn quan trọng của Trung ương thời gian qua. Báo cáo của các đồng chí cho thấy Hà Nội đã bám sát chỉ đạo của Trung ương, triển khai đồng bộ các nhiệm vụ với tinh thần cầu thị, đổi mới và hiệu quả.

Một số kết quả nổi bật rất đáng ghi nhận như: Thành phố đã hoàn thành và trình phê duyệt Quy hoạch Thủ đô thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Quy hoạch không gian xây dựng Thủ đô đến năm 2045, là địa phương đi đầu trong cả nước về tiến độ xây dựng quy hoạch chiến lược. Công tác triển khai Luật Thủ đô (sửa đổi) và Nghị quyết 15 được Thành ủy quán triệt sâu sắc, với các kế hoạch cụ thể nhằm thể chế hóa thành các chương trình hành động sát thực tiễn.

Với tinh thần chủ động, quyết liệt, Hà Nội đã hoàn thành khối lượng công việc lớn, đặc biệt là sắp xếp tổ chức bộ máy từ cấp thành phố đến cấp xã, tạo sự đồng thuận, thống nhất cao trong Đảng và được nhân dân ủng hộ; là một trong những địa phương đi đầu, thực hiện bài bản, nghiêm túc việc sắp xếp đơn vị hành chính; là địa phương có tỷ lệ giảm đơn vị hành chính cấp xã cao nhất cả nước (giảm hơn 76%, từ 526 xuống còn 126 đơn vị), với tỷ lệ đồng thuận của người dân trên 97%.

Thành ủy Hà Nội đã khẩn trương cụ thể hóa Chỉ thị 45 của Bộ Chính trị về công tác chuẩn bị đại hội đảng các cấp, kịp thời ban hành kế hoạch và tổ chức thực hiện đồng bộ. Việc xây dựng dự thảo Báo cáo chính trị và phương án nhân sự được tiến hành nghiêm túc, cầu thị, bám sát chỉ đạo của Trung ương. Đáng chú ý, cách tiếp cận mới trong biên tập văn kiện thể hiện tư duy đổi mới, đi thẳng vào vấn đề, không hình thức, nêu rõ định hướng phát triển không chỉ cho Đảng bộ mà còn lan tỏa đến toàn xã hội, đáp ứng yêu cầu dễ hiểu, dễ nhớ, dễ triển khai, dễ thực hiện, dễ kiểm tra.

Hà Nội cũng thể hiện quyết tâm đổi mới trong xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, đã chủ động rà soát mô hình tổ chức, tinh gọn bộ máy, cải cách hành chính, đẩy mạnh chuyển đổi số trong hệ thống chính trị. Việc thực hiện Nghị quyết số 18 về sắp xếp tổ chức bộ máy được triển khai nghiêm túc, với trọng tâm là kiện toàn các cơ quan chuyên môn, giảm cấp trung gian, sáp nhập đơn vị tương đồng và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ theo hướng chuyên sâu, hiệu quả.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, chúng ta cũng cần thẳng thắn nhìn nhận một số nhiệm vụ triển khai vẫn còn chậm, thiếu đột phá. Công tác cụ thể hóa các nội dung mới của Nghị quyết Hội nghị Trung ương 11 còn chưa đồng đều giữa các cấp ủy, ngành và địa phương trong thành phố. Việc triển khai cơ chế phân cấp, phân quyền, nhất là về tài chính-ngân sách và đầu tư công, còn lúng túng. Một số lĩnh vực then chốt như quản lý quy hoạch đô thị, bảo vệ di sản, phát triển vùng ven, nông thôn vẫn còn tình trạng dàn trải, chưa thực sự có trọng tâm, trọng điểm.

Ngoài ra, tiến độ xây dựng và ban hành một số chương trình cụ thể để triển khai các nghị quyết chuyên đề của Bộ Chính trị như Nghị quyết số 57 về khoa học công nghệ, Nghị quyết số 68 về kinh tế tư nhân… còn chậm; tính liên thông trong tổ chức thực hiện và giám sát chưa cao.

Thưa các đồng chí,

Tầm nhìn đến năm 2045 đưa Việt Nam trở thành quốc gia phát triển có thu nhập cao, đây là một cam kết chính trị-xã hội mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị. Với tư cách là Thủ Đô- Trái tim của cả nước, Hà Nội cần tự đặt ra cho mình những mục tiêu, tiêu chuẩn cao hơn và khát vọng phát triển lớn hơn, đóng góp lớn vào mục tiêu chung của cả nước. Tôi đề nghị Hà Nội nghiên cứu, quán triệt, triển khai mạnh mẽ các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu sau:

Thứ nhất: Khẩn trương hoàn tất việc sắp xếp tổ chức bộ máy theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp, bảo đảm đúng tinh thần Nghị quyết số 60 và Kết luận 150 của Bộ Chính trị. Việc tổ chức lại phải thực hiện theo nguyên tắc tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, minh bạch, vận hành thông suốt, có hướng dẫn thống nhất từ thành phố đến cơ sở, tuân thủ đầy đủ các nghị quyết, kết luận, quy định của Trung ương.

Bộ máy mới cần được thiết kế theo hướng một đầu mối xuyên suốt, giảm tầng nấc trung gian, tăng tính linh hoạt trong quản trị, tạo điều kiện thúc đẩy đổi mới sáng tạo ở từng cấp. Trong quá trình sắp xếp, cần đặc biệt coi trọng giữ vững đoàn kết nội bộ, củng cố niềm tin trong đội ngũ cán bộ và nhân dân; không để xảy ra tình trạng gián đoạn công việc, suy giảm động lực hoặc phát sinh tâm lý trì trệ, chờ đợi.

Việc thực hiện phải gắn với bảo đảm ổn định chính trị, quốc phòng-an ninh, trật tự an toàn xã hội. Công tác tuyên truyền, vận động, giải thích chính sách phải rõ ràng, nhất quán, thuyết phục, tạo sự đồng thuận xã hội; đồng thời, chủ động nắm bắt dư luận, xử lý kịp thời các tình huống phát sinh, tránh bị động, bất ngờ.

Quán triệt sâu sắc tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về công tác cán bộ, Thành ủy Hà Nội cần đặc biệt quan tâm đến việc duy trì đoàn kết, thống nhất, bố trí đội ngũ cán bộ phù hợp sau sắp xếp. Việc lựa chọn cán bộ phải dựa trên phẩm chất, năng lực, uy tín và hiệu quả công tác; kiên quyết chống biểu hiện cục bộ, lợi ích nhóm, bè phái, chia rẽ nội bộ. Lựa chọn đúng cán bộ là nhân tố quyết định thành công; lựa chọn sai sẽ để lại hệ lụy nghiêm trọng. Bên cạnh đó, cần có chính sách thực sự quan tâm đến cán bộ thuộc diện sắp xếp, nhất là những người nghỉ chế độ, chuyển công tác hoặc công tác ở địa bàn xa.

Thứ hai: Tạo đột phá về cấu trúc kinh tế và mô hình tăng trưởng đô thị hiện đại, kiến tạo nền kinh tế tri thức, sáng tạo và có giá trị gia tăng cao

Hà Nội cần xác lập bản sắc kinh tế mới dựa trên tri thức, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Các ngành như công nghiệp sáng tạo, tài chính công nghệ, logistics thông minh, y tế, giáo dục chất lượng cao và du lịch trải nghiệm phải trở thành động lực tăng trưởng chủ lực.

Hà Nội cũng cần mạnh dạn thử nghiệm những không gian phát triển mới, xem kinh tế ban đêm như một cấu phần văn hóa-tiêu dùng đa dạng; kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh như một cam kết trách nhiệm với tương lai; và mô hình đô thị sáng tạo như một nền tảng cho đổi mới xã hội. Các vùng trọng điểm cần được tổ chức lại không chỉ để phát triển nhanh hơn mà để trở thành nơi thu hút các tài năng, nơi giới nghiên cứu, doanh nhân, nghệ sỹ, nhà thiết kế tìm thấy cả điều kiện sống tốt lẫn cơ hội phát triển sự nghiệp.

Muốn vậy, Hà Nội cần chuyển mình thành một thành phố sáng tạo, nơi nhân lực sáng tạo, những ý tưởng mới, công nghệ mới được quan tâm ưu tiên. Đây cũng là lúc Thủ đô ta cần nhìn ra ngoài biên giới, học hỏi không phải để bắt chước mà để lựa chọn, tích hợp tinh hoa của các thành phố toàn cầu vào bản sắc riêng của mình. Tầm nhìn phát triển Hà Nội không chỉ để dẫn đầu cả nước mà để Thủ đô Ngàn năm văn hiến của chúng ta thực sự là thành phố tiên phong, hấp dẫn của châu Á.

Thứ ba: Hà Nội cần tái thiết không gian phát triển theo hướng mở, đa trung tâm và tích hợp vùng để Thủ đô dẫn dắt phát triển của miền Bắc và cả nước.

Trong suốt hàng chục năm qua, mô hình phát triển hướng tâm khiến khu vực nội đô Hà Nội vừa quá tải về hạ tầng, vừa suy giảm chất lượng sống. Điều này cần thay đổi. Trước tiên, cần định vị lại vai trò và chức năng của các đô thị vệ tinh như Sơn Tây, Hòa Lạc, Xuân Mai, Phú Xuyên… không chỉ là “nơi giãn dân” mà là các trung tâm kinh tế-văn hóa-công nghệ cấp vùng, có sức hút riêng, có cơ chế quản trị tốt và khả năng tạo lập việc làm chất lượng cao. Muốn vậy, Hà Nội cần triển khai các cơ chế chính sách, quy hoạch và phân quyền cùng các mô hình quản trị đô thị đặc thù để các vùng này tự lớn lên, có sức hút, sức sống riêng.

Song hành với điều đó là nhiệm vụ cấp bách: thiết lập lại hệ thống hạ tầng kết nối đa dạng, không chỉ là đường vành đai, cao tốc, mà cần một tầm nhìn dài hạn về mạng lưới giao thông tích hợp vùng Thủ đô, bao gồm: đường sắt đô thị kết nối vệ tinh với vùng trung tâm và các tỉnh lân cận; hệ thống logistics liên kết các hành lang kinh tế phía Bắc; hạ tầng số kết nối chính quyền với doanh nghiệp và người dân. Tư duy hạ tầng không chỉ là hạ tầng cứng mà phải cả hạ tầng mềm - hạ tầng tri thức, hạ tầng số và công nghệ thông tin.

Hà Nội cần chuyển vùng nông thôn từ vai trò hậu cần đô thị sang một vành đai xanh thông minh nơi kết hợp giữa sản xuất nông nghiệp an toàn, công nghệ cao, bảo tồn sinh thái, cảnh quan, lưu giữ văn hóa làng xã và thử nghiệm các mô hình kinh tế tuần hoàn, nông nghiệp trải nghiệm, du lịch bản địa. Đây không chỉ là không gian sinh thái của Thủ đô, mà còn là nơi nâng đỡ tinh thần và bản sắc của một thành phố hiện đại.

Hơn thế nữa, trong vai trò là trung tâm vùng Thủ đô, Hà Nội cần đặt các chương trình hợp tác liên tỉnh về logistics, giáo dục, chuyển đổi số, du lịch, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn… trong bối cảnh hành chính-kinh tế mới, nơi Hà Nội trở thành hạt nhân kiến tạo hệ sinh thái vùng phát triển chung.

Nếu không thoát ra khỏi hình thái đô thị trung tâm phình to-vùng ven mờ nhạt, Hà Nội sẽ tự cản trở tương lai của chính mình. Nhưng nếu phát triển Hà Nội có không gian như một hệ sinh thái mở, thông minh, hài hòa, lan tỏa và bản sắc thì Thủ đô có thể không chỉ phát triển cho chính mình mà còn dẫn dắt sự cất cánh toàn vùng, thúc đẩy sự phát triển của miền Bắc và cả nước trong kỷ nguyên mới.

Thứ tư: Cần thúc đẩy cải cách thể chế với tư duy kiến tạo và hành động quyết liệt, luật pháp và cơ chế phải thúc đẩy đổi mới, sáng tạo và phát triển bứt phá.

Luật Thủ đô (sửa đổi) và Nghị quyết số 15 của Bộ Chính trị là hai văn kiện pháp lý-chính trị quan trọng, là tổ hợp những định hướng chiến lược và cơ chế đặc thù để đưa Hà Nội bước vào giai đoạn phát triển đột phá. Trước tiên, Hà Nội cần chủ động, nhanh chóng xây dựng và đề xuất hệ thống văn bản pháp quy dưới luật, trong đó có các cơ chế đặc thù về phân cấp, phân quyền, tài chính, ngân sách, quy hoạch, đầu tư, sử dụng đất đai, bảo tồn, phát huy giá trị di sản gắn với phát triển đô thị, giữa đô thị và nông thôn... Triển khai đồng bộ, có chiều sâu Nghị quyết số 15, từ quy hoạch vùng Thủ đô đến xây dựng thành phố thông minh, từ kiến tạo thành phố sáng tạo đến hiện đại hóa quản trị công, bảo đảm minh bạch, phục vụ tốt người dân và doanh nghiệp, chuyển từ một chính quyền quản lý sang chính quyền kiến tạo, đồng hành.

Đặc biệt, không ngồi chờ hướng dẫn, Hà Nội cần chủ động đề xuất, thiết kế và triển khai các cơ chế thí điểm đặc biệt: thí điểm sử dụng đất linh hoạt tại các lĩnh vực là trung tâm của đổi mới sáng tạo, hành lang công nghệ cao, các dịch vụ tài chính; thí điểm cơ chế ngân sách linh hoạt, quản lý ngân sách theo kết quả, các hình thức hợp tác công-tư đổi mới.

Hà Nội sẽ không thể bứt phá nếu chỉ lợi thế cũ, cách làm cũ mà chỉ có thể bứt phá bằng đổi mới quản trị và công nghệ, dỡ bỏ những rào cản và trì trệ đã thành câu cửa miệng “Hà Nội không vội được đâu," đừng để tác phong “doanh nghiệp cần nhưng chính quyền không vội," trở thành phong cách làm việc của cán bộ.

Thứ năm: Kiến tạo một hệ sinh thái khoa học công nghệ gắn với đổi mới sáng tạo và đẩy mạnh phát triển kinh tế tư nhân. Nghị quyết số 57 và Nghị quyết số 68 của Bộ Chính trị đã xác lập rất rõ định hướng chiến lược: khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo và khu vực kinh tế tư nhân là những động lực trung tâm của tăng trưởng trong giai đoạn tới.

Với lợi thế hội tụ mạng lưới đại học, viện nghiên cứu, trung tâm R&D, cùng một cộng đồng doanh nghiệp năng động, Hà Nội hoàn toàn có thể và cần xây dựng các trung tâm đổi mới sáng tạo tầm cỡ, nơi sản sinh ý tưởng mới, công nghệ mới và doanh nghiệp mô hình mới. Các trung tâm này phải kết nối chặt chẽ giữa học thuật, công nghệ, kinh doanh và đầu tư mạo hiểm, hoạt động theo nguyên tắc mở-nhanh-linh hoạt như các mô hình tại Seoul hay Singapore.

Hà Nội cần chủ động tháo gỡ các rào cản thể chế đang cản bước doanh nghiệp tư nhân vươn lên, từ tiếp cận vốn, đất đai, đến thủ tục đầu tư, đấu thầu, thuê đất, đổi mới công nghệ. Nhưng sâu hơn thế, Hà Nội cần thiết kế lại quan hệ giữa chính quyền và doanh nghiệp, từ cơ chế “xin-cho” sang quan hệ “đồng hành-kiến tạo-cùng chịu trách nhiệm." Mỗi chính sách đưa ra cần được nhìn qua lăng kính của một nhà đầu tư đang cân nhắc có nên chọn Hà Nội để khởi sự hay không.

Đặc biệt, phải nuôi dưỡng một lớp doanh nhân mới, không chỉ giỏi kinh doanh, mà mang trong mình tư duy phụng sự xã hội, khát vọng vươn ra toàn cầu và trách nhiệm đối với quốc gia. Đây là lực lượng xung kích trong hiện thực hóa khát vọng Hà Nội-Việt Nam 2045. Muốn vậy, cần một hệ sinh thái đồng bộ về giáo dục đại học, đào tạo nghề, vườn ươm công nghệ, cộng đồng các nhà đầu tư thiên thần, hệ thống tín dụng đổi mới. Thủ đô ta cần trở thành nơi mà bất kỳ doanh nhân, nhà nghiên cứu, nhà sáng chế hay người trẻ nào cũng có thể tin tưởng rằng nếu họ có một ý tưởng tốt thì Hà Nội sẽ là nơi có nhiều cơ hội nhất biến ý tưởng đó trở thành hiện thực.

Hà Nội cần chủ động tham gia cuộc đua cạnh tranh giữa các thành phố lớn toàn cầu về thu hút chất xám, đổi mới sáng tạo và tầm ảnh hưởng về kinh tế- văn hóa- xã hội cũng như môi trường sinh sống, học tập và làm việc. (nhìn ra khu vực: Bangkok đang nổi lên như một đô thị logistics và du lịch thông minh của ASEAN; Kuala Lumpur đầu tư mạnh cho trung tâm tài chính quốc tế; Jakarta bước vào giai đoạn tái thiết lịch sử với đô thị mới; còn Seoul tiếp tục giữ vai trò tiên phong trong đổi mới công nghệ và quản trị đô thị số-mỗi đô thị đang trỗi dậy mạnh mẽ với những nét rất riêng). Vậy tầm nhìn của Hà Nội là gì?

Tôi cho rằng Hà Nội cần định hướng là một trung tâm đổi mới sáng tạo, tài chính, công nghệ và văn hóa, mang bản sắc riêng của Việt Nam, nhưng hội nhập sâu sắc vào mạng lưới đô thị toàn cầu và kiến tạo hình ảnh một “Thủ đô xanh-thông minh-đáng sống-có sức hút quốc tế."

Hà Nội cần đặt ra những mục tiêu cụ thể: đến năm 2035-2045, thu nhập của Hà Nội thuộc nhóm nào? Đổi mới sáng tạo thuộc nhóm nào trong châu á, và toàn cầu? (gợi ý: đến 2045 có thể nằm trong 100 thành phố đối mới sáng tạo hàng đầu thế giới được không?). Các đồng chí tự xác định mục tiêu và đặt ra lộ trình, kế hoạch thực hiện mục tiêu đó. Làm thế nào để Hồ Gươm và phố cổ sống động hài hòa bên cạnh các khu công nghệ cao, trung tâm tài chính, không gian đổi mới sáng tạo và đô thị thông minh? Làm thế nào để di sản ngàn năm trở thành chất liệu cho sáng tạo đương đại và sự khác biệt trở thành lợi thế cạnh tranh trong thời đại toàn cầu?

Phát triển Hà Nội không thể chỉ trông chờ vào quyết tâm chính trị mà cần sự vào cuộc của toàn xã hội: các nhà quy hoạch, kiến trúc sư, nhà văn hóa, các nhà đầu tư, giới trẻ, cộng đồng sáng tạo và chính người dân Thủ đô. Mỗi không gian công cộng, mỗi sản phẩm văn hóa, mỗi công trình tiêu biểu, mỗi chính sách phát triển cần được thiết kế với ý thức rằng: chúng ta đang cùng nhau kiến tạo hình ảnh của Hà Nội không chỉ cho hôm nay, mà cho cả thế kỷ sau.

Thứ sáu: Cần biến quá trình chuẩn bị Đại hội Đảng các cấp thành một cuộc tổng động viên trí tuệ, tinh thần và khát vọng phát triển để từ đó định hình một tầm nhìn mới cho Thủ đô trong thời đại mới.

Đại hội lần thứ XVIII Đảng bộ thành phố sẽ không chỉ là nơi nhìn lại một nhiệm kỳ, mà phải là khởi thảo cho một chặng đường phát triển đến năm 2030, 2045 và xa hơn nữa. Trước tiên, Hà Nội cần tổ chức tổng kết nhiệm kỳ 2020-2025 một cách nghiêm túc, không né tránh khuyết điểm, không hình thức hóa thành thành tích, mà phải mổ xẻ các điểm nghẽn trong thể chế, quy hoạch, quản trị, chuyển đổi số, chất lượng cán bộ và hiệu quả tổ chức thực thi. Mỗi đánh giá phải dẫn đến một hành động cụ thể, mỗi bài học phải chuyển hóa thành một định hướng rõ ràng. Từ đó, văn kiện Đại hội phải là kết tinh của trí tuệ đổi mới, có tầm nhìn dài hạn, định hướng chiến lược rõ ràng, lựa chọn mục tiêu cao nhưng khả thi và truyền cảm hứng hành động cho toàn đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô. Báo cáo Chính trị thực sự là kim chỉ nam cho sự phát triển trong giai đoạn tới.

Đặc biệt, công tác nhân sự không phải chỉ là cơ cấu đủ đại diện mà là lựa chọn những người có đủ tâm-tầm-tài-thực lực để gánh vác sự chuyển mình của Thủ đô trong giai đoạn mới. Cán bộ không chỉ cần có bản lĩnh chính trị vững vàng mà còn phải có tư duy cải cách, khả năng dẫn dắt thay đổi, nhạy bén trước xu thế và quan trọng nhất là dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung.

Thưa các đồng chí,

Lịch sử đã trao cho Hà Nội một sứ mệnh đặc biệt, không chỉ là Thủ đô hành chính-chính trị mà là biểu tượng tinh thần, trung tâm trí tuệ, đầu tàu phát triển và niềm tự hào của cả dân tộc. Vì vậy, yêu cầu đặt ra với Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô là rất cao để khơi dậy khát vọng phát triển vì cả nước.

Tôi mong rằng, Đảng bộ thành phố của Đại hội lần thứ XVIII sẽ là một Đảng bộ đổi mới, trí tuệ, liêm chính, đoàn kết, bản lĩnh và hành động, sẽ là lực hấp dẫn lớn nhất để thu hút nhân tài, khơi dậy nguồn lực và động lực, khát vọng cống hiến, tinh thần phụng sự Thủ đô trong toàn xã hội.

Tôi tin tưởng rằng, với truyền thống ngàn năm văn hiến, với đội ngũ cán bộ tâm huyết, trí tuệ và bản lĩnh, cùng sự đồng lòng, năng động và đổi mới của toàn dân, Hà Nội sẽ vượt qua mọi thách thức, phát huy mạnh mẽ tiềm năng, giữ vững vai trò tiên phong và tiếp tục tỏa sáng như một Thủ đô hiện đại-sáng tạo-nhân văn, xứng đáng là trái tim của Tổ quốc, là hình ảnh tiêu biểu cho một Việt Nam đổi mới, phát triển và hội nhập thành công trong kỷ nguyên mới.

Xin chúc các đồng chí sức khỏe, trí tuệ, tinh thần đổi mới không ngừng và một nhiệm kỳ thành công rực rỡ.

Xin trân trọng cảm ơn!