Chìa khoá để du lịch Hạ Long phát triển

Phát triển du lịch bền vững là quan điểm và mục tiêu xuyên suốt của phát triển du lịch Việt Nam nói chung và của Hạ Long, Quảng Ninh nói riêng. Tuy nhiên, để đảm bảo cho phát triển du lịch bền vững cần xây dựng những sản phẩm mới, đặc sắc trên cơ sở khai thác tài nguyên văn hoá đậm nét ở vùng đất này.

Theo PGS.TS Phạm Trung Lương, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển du lịch, TP Hạ Long nằm ở vị trí chiến lược quan trọng của du lịch Việt Nam ở khu vực Đông Bắc trên hai tuyến du lịch quốc tế giữa Trung Quốc và Việt Nam là Vân Nam - Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh và Nam Ninh - Lạng Sơn - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh. TP Hạ Long từ lâu đã nổi tiếng với bãi biển Bãi Cháy, đảo Tuần Châu, nơi Bác Hồ đã chọn là điểm tiếp khách quốc tế, có Vịnh Hạ Long với 1.969 hòn đảo đã được công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới là một trong 7 Kỳ quan Thiên nhiên mới của thế giới. 

Bên cạnh các giá trị ngoại hạng toàn cầu, Vịnh Hạ Long còn chứa đựng nhiều giá trị văn hóa. Từ góc nhìn lịch sử về văn hóa Vịnh Hạ Long, vùng biển đảo Đông Bắc gắn với 4 giai đoạn phát triển căn bản của lịch sử, văn hóa dân tộc. Đây là không gian hình thành nên các nền văn hóa biển: Soi Nhụ - Cái Bèo - Hạ Long thời tiền sử; là trung tâm kinh tế quan trọng ở khu vực Đông Á, giữ vai trò kết nối Đông Bắc Á với Đông Nam Á và Tây Nam Á ngay từ những thế kỷ đầu công nguyên.

Sự phong phú, đặc trưng tiêu biểu và có chiều sâu lịch sử của văn hóa Hạ Long, cả về vật thể và phi vật thể là minh chứng sinh động cho truyền thống khai thác biển, tư duy hướng biển, phát triển kinh tế biển của người Việt qua nhiều thế hệ. Các giá trị đó đã và đang góp phần làm gia tăng giá trị đặc sắc, chiều sâu, tính toàn vẹn, xác thực của Di sản thế giới Vịnh Hạ Long.

Những giá trị về di sản tự nhiên và văn hóa trên chính là nguồn tài nguyên du lịch đặc biệt, có giá trị để phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn như đã xác định trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của địa phương đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050. 

Hướng đến xây dựng các sản phẩm du lịch đa dạng, đặc sắc, có chất lượng cao, thương hiệu mạnh, mang đậm bản sắc văn hóa, có năng lực cạnh tranh ở tầm khu vực và quốc tế, trong những năm qua, TP Hạ Long đã triển khai nhiều giải pháp kích cầu du lịch, nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch. Thành phố đã tổ chức nhiều sự kiện có ý nghĩa để quảng bá hình ảnh điểm đến và thu hút khách du lịch, điển hình như: Chương trình Carnaval Hạ Long thường niên, Liên hoan Xiếc quốc tế, Liên hoan ẩm thực Hạ Long - Quảng Ninh, đăng cai các môn thi đấu SEA Games 31, Đêm nhạc trên thông, Lễ hội âm nhạc điện tử EDM...

Giống như Carnaval nhưng ở quy mô nhỏ hơn, nhiều show ca nhạc cũng được tổ chức trên bờ biển, trên du thuyền kết hợp hài hòa giữa cảnh sắc thiên nhiên và nghệ thuật tạo ra sản phẩm du lịch âm nhạc, góp phần phát triển các ngành công nghiệp văn hoá. Các show biểu diễn nói trên là những gợi ý hay để làm thực cảnh biển những câu chuyện xung quanh Vịnh Hạ Long…

Cùng với đó, phát triển các chuỗi liên kết du lịch trên cơ sở phát huy tối đa lợi thế của các dự án mới, tạo sản phẩm du lịch hấp dẫn, gắn với Vịnh Hạ Long; khai thác và phát huy có hiệu quả những giá trị tài nguyên du lịch về văn hóa - lịch sử - tâm linh, sinh thái và cộng đồng. 

Hạ Long là một trong những điểm đến du lịch phát triển sớm ở Việt Nam, tuy nhiên thời gian qua hệ thống sản phẩm du lịch ở Hạ Long ít có thay đổi và dần đã trở nên “quá quen” đối với phần lớn khách du lịch. Đây là thách thức rất lớn để điểm đến du lịch TP Hạ Long luôn là điểm đến du lịch hấp dẫn hàng đầu trong các chương trình du lịch ở vùng Đồng bằng sông Hồng nói riêng và ở Việt Nam nói chung. Điều này đồng nghĩa với việc du lịch Hạ Long vừa phải tận dụng cơ hội để thu hút khách du lịch quay trở lại với những dòng sản phẩm du lịch đã quen, song đồng thời phải “làm mới” (cơ cấu lại) hệ thống sản phẩm du lịch với trọng tâm là sản phẩm du lịch đặc thù dựa trên tính duy nhất hoặc đặc sắc/nổi trội về tài nguyên du lịch để thu hút dòng khách du lịch mới có chất lượng hơn, phù hợp với chiến lược phát triển du lịch bền vững.

Thành phố đã quy hoạch không gian di tích lịch sử văn hóa có sự gắn kết hài hòa giữa cảnh quan thiên nhiên, bản sắc kiến trúc (vốn tự nhiên) và không gian văn hóa (vốn văn hóa) để tạo nên tài nguyên du lịch tổng hòa đặc sắc; quy hoạch hệ thống và không gian di sản thiên nhiên, di sản văn hóa vật thể và phi vật thể phục vụ phát triển kinh tế di sản. Đồng thời, thành phố cũng có những đề án tổng thể phát triển kinh tế di sản gắn với bảo tồn di sản, khai thác giá trị di sản phục vụ du lịch; xây dựng cơ chế hợp tác công - tư trong đầu tư trùng tu, tu bổ, khai thác di sản để phát triển bền vững.

Bên cạnh lễ hội truyền thống như: Lễ mừng cơm mới của người Tày xã Dân Chủ, Lễ Đại phan của dân tộc Sán Dìu, Lễ hội chùa Lôi Âm, Lễ hội đền Cái Lân, Lễ hội chùa Long Tiên, thành phố tổ chức thêm các lễ hội hiện đại như: Lễ hội đua thuyền buồm thể thao và thuyền rồng, Lễ hội Hoa anh đào và Tuần Văn hóa Nhật Bản, Lễ hội dù bay có động cơ và dù lượn, Lễ hội Trăng rằm và trình diễn ánh sáng nghệ thuật, Lễ hội hoa xuân Hạ Long, Lễ hội hoa tại thiên đường hoa Quảng La, Lễ hội mùa ổi chín... 

Phố đêm du thuyền là sản phẩm du lịch văn hoá đã được thí điểm hoạt động từ năm 2022 tại Cảng tàu khách quốc tế Hạ Long. Sản phẩm mang lại cho du khách trải nghiệm mới mẻ, khai thác tối đa công suất các tàu du lịch, tăng sức hút cho Vịnh Hạ Long. Đây cũng là một trong những sản phẩm kinh tế đêm hiệu quả, thu hút lượng lớn du khách đến với Hạ Long, Quảng Ninh.

Tiếp tục phát triển mô hình này, tối 1/6 vừa qua, Chi hội Tàu du lịch Hạ Long đưa vào hoạt động trải nghiệm Phố đêm du thuyền tại Cảng tàu khách quốc tế Tuần Châu. Phố đêm du thuyền hoạt động từ 17-23h hằng ngày xuất phát từ Cảng tàu khách quốc tế Tuần Châu, đưa du khách trải nghiệm hành trình tham quan du lịch số 8 trên Vịnh Hạ Long đã được tỉnh Quảng Ninh công bố năm 2024: Cảng tàu khách quốc tế Tuần Châu - Cảng tàu khách quốc tế Hạ Long - Cảng Nam Cầu Trắng. Với hải trình này, du khách được khám phá thành phố biển Hạ Long về đêm lung linh sắc màu, chiêm ngưỡng những danh thắng, công trình nổi tiếng, thưởng thức không gian văn hóa, nghệ thuật, ẩm thực đặc sắc ngay trên du thuyền trong suốt hành trình.