Phim linh dị Việt: Đầu voi đuôi chuột

Phim linh dị đang thống trị phòng vé Việt nhưng theo ông Nguyễn Phong Việt, phần lớn các bộ phim này đều rơi vào tình trạng "đầu voi đuôi chuột".

Doanh thu các bộ phim linh dị ra mắt gần đây như Ma da, Nhà gia tiên, Đèn âm hồn, Quỷ cẩu...đều cán mốc hơn trăm tỷ đồng. Tuy nhiên, trả lời Báo điện tử VTC News, chuyên gia Nguyễn Phong Việt cho rằng, chất lượng của phần lớn các bộ phim này chưa tương xứng với doanh thu.

- Thời gian vừa qua có nhiều bộ phim linh dị (phim khai thác các câu chuyện dân gian, truyền thuyết, hiện tượng kỳ bí trong văn hóa Việt) ra rạp. Ông đánh giá thế nào về hiện tượng này?

Lý do đầu tiên cho sự nở rộ của các bộ phim linh dị có lẽ là sự cởi mở trong khâu kiếm duyệt. Trước đây, các nhà làm phim khó có thể đưa các chi tiết liên quan tới ma quỷ vào tác phẩm. Nếu có, chúng chỉ xuất hiện dưới dạng giấc mơ hoặc sự sắp đặt của một người nào đó phục vụ mục đích trả thù. Còn hiện nay, các nhà kiểm duyệt có cái nhìn thoáng hơn. Các bộ phim khai thác đề tài này dễ ra rạp, tiếp cận khán giả hơn.

Các câu chuyện dân gian, truyền thuyết về những hiện tượng kỳ bí trong văn hóa Việt nhiều vô kể. Bất cứ vùng miền nào, từ miền Nam tới miền Bắc, từ miền núi, trung du tới vùng biển đều có những câu chuyện riêng. Những câu chuyện này lại có tính chất độc bản, mang đặc thù của Việt Nam.

Điều này tạo ra nhiều thuận lợi. Đầu tiên là đối với các nhà làm phim, họ có vô số đề tài để khai thác, lại được thoải mái sáng tạo với tác phẩm của mình mà không sợ bị trùng lặp, bị so sánh hay bị đánh giá là mang hơi hướng của những bộ phim khác.

Về phía khán giả, phim linh dị vừa lạ vừa quen. Lạ vì họ được thưởng thức một thể loại phim khác biệt so với dòng phim mang hơi hướng drama, hài hước vốn đã thống trị rạp Việt hàng chục năm qua. Quen vì những câu chuyện ma quỷ trong phim đó gần như ai cũng từng nghe thấy hoặc là nghe những câu chuyện tương tự. Điều này khiến họ vừa tò mò, vừa thích thú và kéo nhau ra rạp thưởng thức.

Lâu nay, khán giả cũng mong mỏi được xem phim của những đạo diễn mới, bên cạnh những tên tuổi cũ như Trấn Thành, Lý Hải, Nguyễn Quang Dũng, Victor Vũ....sự xuất hiện của các đạo diễn trẻ hoặc mới cũng khiến khán giả hào hứng.

Việc kiểm duyệt được thông thoáng, các nhà làm phim tự tin khi khai thác đề tài, thị hiếu của khán giả phù hợp, tất cả tạo nên lý do cần và đủ để dòng phim linh dị nở rộ trong thời gian qua.

- Ông có thể chỉ ra điểm mạnh và điểm yếu của các bộ phim linh dị ra rạp gần đây?

Hạn chế lớn nhất là các nhà làm phim chưa thực sự có kịch bản chắc tay, các chi tiết trong phim chưa được xâu chuỗi một cách mượt mà. Họ luôn bị lấn cấn khi xử lý các tình huống trong kịch bản.

Mặt khác, họ cũng đặt những ra vấn đề rất to tát. Đạo diễn nào cũng đưa vào phim rất nhiều chi tiết, nhiều chất liệu để rồi không xử lý triệt để, khiến cho câu chuyện mất đi chiều sâu. Họ giống như những người đầu bếp còn ít kinh nghiệm, cứ nghĩ dọn càng nhiều món thì sẽ có một mâm cỗ thịnh soạn. Do đó, phần lớn các bộ phim linh dị ra rạp vừa qua đều rơi vào tình trạng "đầu voi đuôi chuột".

Bên cạnh đó, các bộ phim linh dị ra rạp trong thời gian vừa qua cũng mắc phải những hạn chế mà phần lớn các bộ phim Việt hiện nay đang mắc phải, đó là thiếu giọng kể đặc sắc và hấp dẫn để lôi cuốn khán giả một cách tự nhiên. Điều này, các đạo diễn cần phải học hỏi từ Trấn Thành và Lý Hải - hai người mà tôi cho là đang có cách kể chuyện ổn nhất ở Việt Nam trong giai đoạn này.

Tuy nhiên, điểm tích cực là các bộ phim linh dị vừa qua được đầu tư rất tốt về mặt trang phục, bối cảnh. Chỉ tiếc là phim mới thỏa mãn phần nhìn chứ chưa để lại cảm xúc lắng đọng trong khán giả.

- Như ông vừa phân tích, phần lớn những bộ phim linh dị ra rạp trong thời gian qua đều rơi vào tình trạng "đầu voi đuôi chuột". Vì sao các bộ phim này đều dễ dàng cán mốc trăm tỷ đồng chỉ sau ít ngày công chiếu?

Ngoài sự xuất hiện của các đạo diễn trẻ, mới khiến khán giả tò mò, chủ đề phim đánh trúng thị hiếu của người xem, lý do quan trọng là sức mạnh của mạng xã hội. Những bộ phim thắng lớn về mặt doanh thu thời gian qua đều có chiến lược PR, marketing hiệu quả. Các ê-kíp sản xuất đều khai thác được thế mạnh của mạng xã hội, biến nó trở thành một công cụ để quảng bá phim

Lượng khán giả tới rạp cũng được mở rộng. Tất cả những điều trên khiến cho các bộ phim dù chưa thực sự tốt về mặt ngôn ngữ điện ảnh nhưng lại có doanh thu lớn. Tôi thấy rằng nhận xét "thị trường phim chiếu rạp vừa qua ở Việt Nam vừa qua đạt đỉnh doanh thu nhưng đáy chất lượng" cũng không phải vô lý.

- Ông dự đoán thế nào về sự phát triển của dòng phim này trong thời gian tới?

Nhìn vào sự vận động của thị trường phim chiếu rạp tại Việt Nam thời gian vừa qua, tôi cho rằng, trong năm nay và năm sau nữa, khán giả sẽ bị bội thực bởi các bộ phim linh dị.

Tuy nhiên, khán giả ngày nay cũng rất tỉnh táo. Nếu các nhà làm phim không khắc phục được những hạn chế trên, dòng phim linh dị sẽ sớm thoái trào thay vì có thể đi đường dài.

- Vừa rồi, ông có nhắc tới vai trò của mạng xã hội trong việc quảng bá phim. Thời gian qua, nhiều người đã lợi dụng mạng xã hội để tung các chiêu trò PR bẩn, seeding bẩn, dìm đối thủ, nâng phim mình lên. Ông đánh giá thế nào về hiện tượng này?

Hiện tượng này diễn ra lâu rồi nhưng khi cuộc cạnh tranh giữa các phim ra rạp ngày càng gay gắt, chúng mới trở nên nóng bỏng hơn. Với tình hình vừa diễn ra, chúng ta khó có thể chỉ mặt điểm tên người nào thực hiện việc này, nhưng rõ ràng là đã có người làm. Đâu có ai bỏ ra cả đống tiền chỉ để vui đâu?

Seeding bẩn tồn tại vốn dĩ như một điều tất yếu của thị trường phim chiếu rạp, chúng ta không thể nào ngăn chặn được. Tuy nhiên, seeding bẩn liên quan tới nhiều vấn đề. Trước tiên là bộ phim, ê-kíp làm phim phải có cái gì đó không ổn để tạo cơ hội cho người khác tiến hành seeding bẩn.

Ví dụ như câu chuyện của Bộ tứ báo thủ vừa qua. Tôi vẫn đánh giá đây là bộ phim có chất lượng tốt nhất trong mùa phim Tết 2025 nhưng rõ ràng nó không thực sự ổn như những tác phẩm trước đó của Trấn Thành. Và một trong những khủng hoảng lớn nhất của phim là phát ngôn của diễn viên Lê Giang. Tôi không phân tích phát ngôn đó đúng hay sai nhưng rõ ràng, nó khiến cho những khán giả trung lập, không yêu, không ghét bộ phim bị khó chịu, còn các đối thủ khác thì được dịp "mượn gió bẻ măng".

Các nhà làm phim có sai lầm, đối thủ mới có cơ hội biến nó thành một cuộc khủng hoảng. Do đó, cách khắc phục hiệu quả tốt nhất đối với các chiêu trò PR bẩn, seeding bẩn là nhà làm phim hãy làm các sản phẩm tốt nhất trong phạm vi có thể và hạn chế tối đa những rủi ro trong việc phát ngôn cũng như những vấn đề liên quan khác.