Thanh toán không dùng tiền mặt: Cây ATM giảm, điểm chấp nhận thanh toán POS tăng

Thanh toán không dùng tiền mặt và hoạt động ngân hàng số đang bước vào chu kỳ tăng trưởng cao, đặc biệt các điểm chấp nhận thanh toán POS gia tăng.

Theo Vụ Thanh toán- Ngân hàng Nhà nước (NHNN), hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM) tiếp tục tăng trưởng. Đến cuối tháng 01/2024, thị trường có 20.986 ATM giảm 1,70% so với cùng kỳ năm 2023, 554.580 POS tăng 32,68% so với cùng kỳ năm 2023.

Khuôn khổ pháp lý, cơ chế, chính sách cho hoạt động TTKDTM và hoạt động ngân hàng số thời gian qua được cơ quan quản lý nhà nước tập trung rà soát, bổ sung, hoàn thiện, tạo sự đồng bộ và điều kiện thuận lợi cho phát triển theo định hướng của Chính phủ.

Thông tin từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết, để thúc đẩy hoạt động ngân hàng số, ứng dụng công nghệ mới và đảm bảo an ninh, an toàn trong hoạt động thanh toán, cơ quan này đã nghiên cứu ban hành, trình ban hành và triển khai nhiều chính sách quan trọng. Đơn cử như Quốc hội thông qua Luật Các tổ chức tín dụng (TCTD) trong đó có nhiều quy định về đẩy mạnh TTKDTM và hoạt động ngân hàng số; Chiến lược phát triển các hệ thống thanh toán Việt Nam đến năm 2030 và tiếp tục triển khai mở tài khoản thanh toán của cá nhân, phát hành thẻ bằng phương thức điện tử (eKYC); Quy định cho vay bằng eKYC; Quy định về bảo lãnh điện tử; Trình Chính phủ bộ hồ sơ Nghị định mới về TTKDTM (thay thế Nghị định số 101/2012/NĐ-CP), Nghị định về Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát hoạt động công nghệ tài chính (Fintech) trong lĩnh vực ngân hàng; Báo cáo Chính phủ về việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật đối với dịch vụ Mobile - Money; tập trung nghiên cứu, xây dựng các văn bản hướng dẫn Luật Các TCTD, hướng dẫn về TTKDTM, mở và sử dụng tài khoản thanh toán, dịch vụ trung gian thanh toán, thẻ ngân hàng,...

Theo đại diện NHNN, cơ quan này đã tiếp tục tổ chức triển khai tích cực các Đề án, Chương trình, Kế hoạch, chính sách nhằm thúc đẩy TTKDTM và hoạt động ngân hàng số, như: Kế hoạch triển khai Đề án phát triển TTKDTM giai đoạn 2021 - 2025; Kế hoạch Chuyển đổi số ngành Ngân hàng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; Kế hoạch 01/KHPH-BCA-NHNN về việc triển khai thực hiện các nhiệm vụ tại Đề án 06 giữa Bộ Công an và NHNN,...; đồng thời thực hiện tốt công tác giám sát các hệ thống thanh toán quan trọng và giám sát hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán đảm bảo an ninh, an toàn trong hoạt động thanh toán

Với những định hướng và triển khai thiết thực trên, hoạt động TTKDTM và hoạt động ngân hàng số đã gặt hái được kết quả tích cực. Cụ thể, tính đến cuối năm 2023, số lượng tài khoản thanh toán của cá nhân là hơn 182,88 triệu tài khoản, tăng 21,8% so với cùng kỳ năm 2022. Các chỉ số TTKDTM có mức tăng trưởng khá. Đặc biệt, trong tháng 01/2024 so với cùng kỳ năm 2023, giao dịch TTKDTM tăng 63,3% về số lượng và 41,45% về giá trị; qua kênh Internet tăng 57,85% về số lượng và 32,43% về giá trị; qua kênh điện thoại di động tăng 68,54% về số lượng và 41,12% về giá trị; qua phương thức QR code tăng 892,95% về số lượng và 1.062,01% về giá trị; qua POS tăng 16,87% về số lượng và tăng 13,65% về giá trị; qua ATM giảm 15,14% về số lượng và giảm 18,76% về giá trị, số liệu trên cho thấy xu hướng dịch chuyển từ thanh toán bằng tiền mặt sang TTKDTM.

Trong tháng 01/2024 so với cùng kỳ năm 2023, giao dịch qua Hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng tăng 6,02% về số lượng và tăng 54,42% về giá trị; qua Hệ thống bù trừ, chuyển mạch giao dịch tài chính tăng 51,0% về số lượng và 34,96% về giá trị.

Đến cuối tháng 01/2024, thị trường có 20.986 ATM giảm 1,70% so với cùng kỳ năm 2023, 554.580 POS tăng 32,68% so với cùng kỳ năm 2023.

Lãnh đạo NHNN thông tin thêm, với xu hướng ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số vào hoạt động ngân hàng, NHNN đã khuyến khích các tổ chức tín dụng triển khai chuyển đổi số, kết nối, hợp tác với các ngành, lĩnh vực khác nhau để hình thành và mở rộng hệ sinh thái số cung ứng sản phẩm dịch vụ lấy khách hàng làm trung tâm, cung cấp trải nghiệm giao dịch liền mạch, cá nhân hóa.

Để thực hiện các mục phát triển thanh toán không dùng tiền mặt, các tổ chức tín dụng, tổ chức trung gian thanh toán đã ứng dụng các công nghệ tiên tiến để tối ưu hóa, đơn giản hóa quy trình nghiệp vụ, nâng cao hiệu quả hoạt động và trải nghiệm giao dịch khách hàng; đồng thời, đánh giá, phân loại khách hàng, quyết định giải ngân và tích hợp với nhiều hệ sinh thái đối tác khác nhau trong các lĩnh vực. Nhiều nghiệp vụ cơ bản đã được số hóa hoàn toàn 100% , nhiều ngân hàng Việt Nam có tỷ lệ trên 90% giao dịch thực hiện trên kênh số. Đến cuối năm 2023, có khoảng 40 ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài mở tài khoản thanh toán bằng phương thức điện tử (eKYC) với hơn 35 triệu tài khoản thanh toán mở bằng eKYC đang hoạt động.

“NHNN tiếp tục phối hợp với các Bộ, ngành liên quan triển khai thực hiện đồng bộ, có hiệu quả các giải pháp tại Đề án phát triển TTKDTM giai đoạn 2021-2025, Kế hoạch chuyển đổi số ngành Ngân hàng và Chiến lược phát triển các hệ thống thanh toán Việt Nam đến năm 2030”- đại diện Lãnh đạo NHNN khẳng định.

Bên cạnh đó, tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, cơ chế, chính sách về TTKDTM, chuyển đổi số, trong đó tập trung hoàn thiện, trình ban hành Nghị định mới về TTKDTM và Nghị định về Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát hoạt động công nghệ trong lĩnh vực ngân hàng; nghiên cứu, hoàn thiện, ban hành kịp thời các văn bản hướng dẫn Luật Các TCTD, các nghị định về lĩnh vực thanh toán, hoạt động ngân hàng số. Đồng thời, đẩy mạnh TTKDTM đối với dịch vụ công, nhất là trong lĩnh vực y tế, giáo dục, chi trả an sinh xã hội. Tăng cường đảm bảo an ninh, an toàn và bảo mật hoạt động thanh toán, ngân hàng, phối hợp xử lý tội phạm công nghệ cao; bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của khách hàng; đồng thời đẩy mạnh truyền thông, giáo dục tài chính nhằm nâng cao kiến thức, kỹ năng cho công chúng trong sử dụng sản phẩm, dịch vụ tài chính, ngân hàng.