Tòa Tối cao Mỹ chặn lệnh của Tổng thống về tạm ngừng viện trợ nước ngoài

Ngày 5/3, với 5 phiếu thuận và 4 phiếu chống, Tòa án Tối cao Mỹ bác bỏ yêu cầu của chính quyền Tổng thống Donald Trump về việc đóng băng khoản viện trợ nước ngoài trị giá gần 2 tỷ USD được Quốc hội phê duyệt.

Động thái này đã duy trì phán quyết trước đó của Thẩm phán Tòa án liên bang ở thủ đô Washington, D.C Amir Ali trong đó yêu cầu chính quyền nhanh chóng giải ngân cho các nhà thầu.

Tuy nhiên, Tòa án Tối cao Mỹ không nói rõ thời điểm phải giải ngân số tiền viện trợ nước ngoài, do đó tranh cãi về vấn đề này có thể vẫn diễn ra các tòa án cấp dưới. Tòa án Tối cao Mỹ lưu ý thời hạn giải ngân theo lệnh của tòa án ở thủ đô Washington vào tuần trước đã qua nên các tòa án cấp dưới cần "làm rõ những nghĩa vụ mà chính phủ phải thực hiện để đảm bảo tuân thủ phán quyết".

Chính quyền Tổng thống Trump chưa bình luận về phán quyết trên.

Cùng ngày, hàng trăm nhà ngoại giao tại Bộ Ngoại giao Mỹ và USAID đã viết thư cho Ngoại trưởng Marco Rubio phản đối việc giải thể USAID, cho rằng điều này làm suy yếu vai trò lãnh đạo của nước này trên trường quốc tế. Trong bức điện tín dự kiến được gửi qua kênh nội bộ của bộ trên, các nhà ngoại giao cho biết lệnh đóng băng hầu hết viện trợ nước ngoài của chính quyền Tổng thống Trump cũng gây nguy hiểm cho các nhà ngoại giao và lực lượng Mỹ ở nước ngoài, đồng thời đe dọa tính mạng của hàng triệu người đang phụ thuộc vào viện trợ của Mỹ. Một quan chức Mỹ giấu tên cho biết đã có hơn 700 người ký vào lá thư.

Bộ Ngoại giao Mỹ chưa bình luận về thông tin trên.

Trong năm tài chính 2023, Mỹ giải ngân 72 tỷ USD viện trợ trên toàn thế giới, cho các chương trình chăm sóc sức khỏe phụ nữ ở các khu vực xung đột, tiếp cận nước sạch, điều trị HIV/AIDS, an ninh năng lượng và công tác chống tham nhũng. Sau khi đánh giá 6.200 khoản tài trợ trong nhiều năm, chính quyền Tổng thống Trump đã xóa bỏ gần 5.800 khoản trong số đó, giảm 92%. USAID đã sa thải hàng nghìn nhân viên và nhà thầu nghỉ việc.

Liên quan đến vấn đề trên, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ngày 5/3 cảnh báo việc sụt giảm nghiêm trọng đóng góp tài chính, nhất là từ Mỹ, đe dọa tiến bộ đạt được trong nhiều thập kỷ qua trong cuộc chiến chống bệnh lao.

Theo phóng viên TTXVN tại Mỹ, WHO nhấn mạnh các dịch vụ phòng dịch, xét nghiệm và điều trị đang sụp đổ, đẩy hàng triệu người đứng trước nguy cơ tử vong. Khu vực chịu ảnh hưởng lớn nhất là châu Phi, Đông Nam Á và Tây Thái Bình Dương - những nơi mà chương trình phòng chống bệnh lao dựa phần lớn vào trợ giúp quốc tế.

Trong 2 thập kỷ qua, Chương trình chống lao toàn cầu đã cứu sống hơn 79 triệu người, riêng năm 2024 là 3,65 triệu người. Đóng góp tài chính của Mỹ là một phần quan trọng trong thành công này do nước này là nhà tài trợ lớn nhất cho Chương trình, chi khoảng 200-250 triệu USD/năm, chiếm gần 25% tổng tài trợ quốc tế. Tuy nhiên, với việc Mỹ tuyên bố rút khỏi WHO, ngừng đóng góp tài chính cho tổ chức này, Chương trình chống lao toàn cầu sẽ chịu tác động lớn. Hệ quả sẽ đặc biệt rõ ở châu Phi, nơi gián đoạn việc điều trị và sa thải nhân viên có thể làm tăng tỷ lệ lây nhiễm lao.