Trung tâm dữ liệu khiến khủng hoảng nước thêm trầm trọng

Xu hướng xây dựng những trung tâm dữ liệu ở một số khu vực khô cằn nhất thế giới của Amazon, Microsoft, và Google đang khiến nguy cơ khủng hoảng nước càng thêm trầm trọng. Một nghiên cứu của tổ chức báo chí SourceMaterial và trang Guardian phát hiện các công ty công nghệ khổng lồ đang sử dụng lượng nước cực lớn để vận hành trung tâm dữ liệu, thường ở vùng khan hiếm nước và mở rộng nhanh chóng ở khu vực dễ ảnh hưởng. Với sự ủng hộ chính trị, họ đang xúc tiến kế hoạch xây hàng trăm trung tâm dữ liệu trên khắp Bắc Mỹ và Nam Mỹ, châu Âu, châu Á, châu Phi và Australia, theo Interesting Engineering.

Trung tâm dữ liệu, dùng để lưu trữ, xử lý dữ liệu và huấn luyện mô hình AI, đòi hỏi thể tích nước lớn để làm mát. Xây trong đất liền để tránh xói mòn kim loại từ độ ẩm và nước biển, vị trí của chúng thường được giữ bí mật. SourceMaterial xác định 38 trung tâm dữ liệu đang hoạt động ở vùng thiếu nước và 24 trung tâm khác mà ba công ty công nghệ khổng lồ đang phát triển. Sử dụng nguồn công cộng, họ lập bản đồ 632 trung tâm đang hoạt động hoặc xây dựng trên khắp thế giới, với 78% có kế hoạch mở rộng do nhu cầu gia tăng đối với lưu trữ đám mây và AI.

Dù sử dụng nước ít được quan tâm hơn ở khu vực ẩm ướt, Microsoft báo cáo 42% lượng tiêu thụ nước ở vùng thiếu nước vào năm 2023 và Google đưa ra con số 15% trong khi Amazon không tiết lộ. Tuy nhiên, cả ba công ty đang mở rộng trung tâm dữ liệu ở một số khu vực khô cằn nhất thế giới. Tại vùng Aragon của Tây Ban Nha, Amazon đang xây dựng 3 trung tâm dữ liệu mới được cấp phép để tiêu thụ khoảng 755.720 m3 nước hàng năm, đủ để tưới tiêu 233 hecta ruộng ngô, loại hoa màu chính trong vùng. Các chuyên gia ước tính lượng nước sử dụng sẽ cao hơn nếu tính cả nước được dùng để sản xuất điện cung cấp cho cơ sở.

Những công ty công nghệ lớn đặt ra mục tiêu tham vọng là đền bù nhiều nước hơn mức tiêu thụ. Amazon cho biết họ có thể đáp ứng mục tiêu vào năm 2030. Hiện nay, công ty đền bù 41% lượng sử dụng nước ở những khu vực kém bền vững. Microsoft và Google cũng cam kết đạt mục tiêu tương tự vào năm 2030, đồng thời tìm cách sử dụng nước hiệu quả hơn. Hồi tháng 3, Amazon thông báo công cụ AI giúp nông dân ở Aragon tiết kiệm nước. Theo công ty, dự án chưa thể đền bù nước nhưng có thể hỗ trợ cộng đồng địa phương.

Amazon vẫn là nhà sở hữu trung tâm dữ liệu lớn nhất thế giới, nhưng Google và Microsoft đang nhanh chóng bám sát. Ở Mỹ, nơi có số lượng trung tâm dữ liệu cao nhất, Google hoạt động tích cực nhất ở vùng khô cằn, với 7 trung tâm đang vận hành ở khu vực thiếu nước và 6 trung tâm khác đang xây dựng. Meta cũng mở trung tâm dữ liệu 1 tỷ USD ở Mesa, Arizona, ngoài hai trung tâm khác đang hoạt động ở quận Maricopa lân cận.

Theo Bloomberg, gần đây Microsoft đang giảm quy mô một số kế hoạch xây trung tâm dữ liệu. Công ty cũng giới thiệu thiết kế trung tâm dữ liệu không dùng nước. Google cho biết họ sẽ áp dụng làm mát bằng khí để giảm sử dụng nước, dù không chia sẻ chi tiết phương pháp.