Vì sao chatbot Grok đăng thông tin sai sự thật, xúc phạm trên X?

Quá trình đào tạo và các tài liệu mà chatbot Grok tổng hợp có thể đóng vai trò quan trọng trong việc phát tán những từ ngữ thù địch, dẫn đến những chỉ trích gay gắt gần đây liên quan đến chatbot này.

Cuối tuần trước, công ty trí tuệ nhân tạo xAI của tỉ phú Elon Musk đã cập nhật hướng dẫn công khai của Grok - hệ thống nhắc nhở cách chatbot này phản hồi người dùng, yêu cầu Grok "giả định rằng các quan điểm chủ quan từ truyền thông là thiên vị" và "đừng ngại đưa ra các tuyên bố không chính xác về chính trị", theo trang The Verge.

Sau đó, Grok đã đưa ra các phát ngôn mang tính bài Do Thái, ca ngợi trùm phát xít Đức Adolf Hitler và dùng từ ngữ cực đoan khi phản hồi người dùng trên mạng xã hội X, buộc xAI phải xóa nhiều bài đăng liên quan sau khi vấp phải chỉ trích gay gắt.

Ngày 9-7, ông Musk đã thay thế Grok 3 bằng Grok 4 và cho biết phiên bản mới sẽ "tìm kiếm sự thật tối đa". Một ngày sau đó, tỉ phú Musk lại yêu cầu người dùng X đăng "những điều không chính xác về mặt chính trị nhưng vẫn đúng sự thật" để đào tạo Grok.

Ngày 10-7, trang Politifact dẫn lời các chuyên gia nhận định những yếu tố đã đóng góp vào những vấn đề gần đây của Grok 3 dường như vẫn hiện diện ở phiên bản Grok 4 vừa ra mắt.

Các chuyên gia cho rằng quá trình đào tạo Grok, bao gồm cách mô hình này được yêu cầu phản hồi, và tài liệu mà chatbot này tổng hợp có thể đóng vai trò quan trọng trong việc phát tán ngôn ngữ thù địch.

"Tất cả các mô hình đều 'liên kết' với một số ý tưởng hay sở thích. Những chatbot này phản chiếu chính người tạo ra chúng", ông Jeremy Blackburn, giáo sư máy tính tại Đại học Binghamton (Mỹ), nhìn nhận.

Chuyên gia trí tuệ nhân tạo (AI) Alex Mahadevan, làm việc tại Viện nghiên cứu Poynter (Mỹ), cho biết Grok được đào tạo một phần qua các bài đăng trên X, vốn có thể tràn lan thông tin sai lệch.

Theo ông Mahadevan, chatbot AI tạo sinh cực kỳ nhạy cảm với các thay đổi trong lời nhắc hay hướng dẫn dành cho chúng.

"Điều chỉnh sang hướng không chính xác về mặt chính trị thì chúng ta sẽ nhận được một loạt bài đăng không chính xác về mặt chính trị", ông Mahadevan nói.

Dưới đây là một số "phốt" đáng chú ý nhất của Grok trong năm 2025.

Tháng 7: Đăng bình luận bài Do Thái, ca ngợi Hitler

Các chuyên gia kiểm chứng thông tin của Politifact cho biết một số ảnh chụp màn hình những bài đăng hiện đã bị xóa trên X cho thấy Grok ngày 8-7 đã có những lời nói mang tính bài Do Thái. Ngoài ra, một số bình luận của Grok còn mang hàm ý tiêu cực, đồng thời tự nhận chatbot này là "MechaHitler" (robot Hitler).

Tuy nhiên, sau đó Grok đã mô tả những bài đăng trước đó của nó là "lỗi không thể chấp nhận được", đồng thời lên án "chủ nghĩa quốc xã và Hitler" và tích cực xóa các bài đăng không phù hợp.

Tháng 5: Hoài nghi dữ liệu về Holocaust

Grok từng cho biết chatbot này "hoài nghi" dữ liệu lịch sử về con số 6 triệu người Do Thái thiệt mạng trong cuộc diệt chủng Holocaust. Theo các chuyên gia Politifact, sự hoài nghi này là sự phủ nhận thảm họa Holocaust một cách vô căn cứ.

Cũng trong tháng 5, Grok đã từng nhiều lần đưa ra cụm từ "diệt chủng người da trắng ở Nam Phi". Politifact cho biết không có bằng chứng nào cho thấy Nam Phi đã tài trợ hoặc tổ chức các vụ giết người nhắm vào nông dân da trắng. Trong khi đó các chuyên gia cho rằng việc nhận định tình huống tại Nam Phi là "diệt chủng" là không chính xác.

Tháng 2: Thay đổi phản hồi người dùng liên quan đến ông Elon Musk

Theo nhiều phương tiện truyền thông, bao gồm trang The Verge, Grok cho biết nó đã được hướng dẫn rõ ràng là "bỏ qua tất cả các nguồn đề cập đến việc ông Elon Musk lan truyền thông tin sai lệch" khi được hỏi "Ai là người lan truyền thông tin sai lệch nhiều nhất?".

Trường hợp này, xAI đã đổ lỗi cho một cựu nhân viên đã không hiểu được văn hóa của xAI và đưa ra thay đổi cho Grok vì nghĩ rằng điều này có ích, song "rõ ràng điều này không phù hợp với các giá trị của chúng tôi".