Xây dựng trung tâm tài chính quốc tế bảo đảm an ninh, an toàn thị trường tài chính tiền tệ

Cuối giờ chiều 19/6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam; dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Hải Phòng.

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ: Việc xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam có vai trò thúc đẩy tăng trưởng đất nước với mong muốn từ nay đến năm 2030, tăng trưởng kinh tế đạt hai con số.

Nội dung này đã 3 lần được cấp có thẩm quyền cho ý kiến. Đến nay, các cơ quan đã thống nhất phương án tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng, Nghị quyết chỉ nên quy định vấn đề chung, mang tính nguyên tắc; Chính phủ ban hành hướng dẫn cụ thể để bảo đảm linh hoạt, kịp thời, phân cấp cho 2 thành phố: Thành phố Hồ Chí Minh, thành phố Đà Nẵng những nội dung gắn với chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của địa phương, đề cao tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm.

Chủ tịch Quốc hội lưu ý, việc xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế khác với hình thành khu thương mại tự do, do đặc trưng yếu tố luân chuyển dòng vốn, tiền tệ liên tục, xuyên biên giới. Do đó, quy định phải gắn với giám sát, quản lý rủi ro, đảm bảo an ninh, an toàn thị trường tài chính tiền tệ.

Theo Chủ tịch Quốc hội, việc phát triển khung pháp lý cho hoạt động trung tâm tài chính quốc tế cần có tính đột phá so với quy luật pháp luật hiện hành. Do đó, các cơ quan cần tiếp tục phối hợp, rà soát những nội dung tương tự như quy định hiện hành hoặc đang được Quốc hội xem xét tại các dự thảo luật, nghị quyết sắp tới sẽ thông qua. Trong quá trình triển khai thực hiện cần hết sức lưu ý ngăn chặn, phòng ngừa rủi ro.

Về thành lập sàn giao dịch, nền tảng giao dịch tại Trung tâm tài chính quốc tế, Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, cần có hướng dẫn triển khai đồng bộ, xây dựng cơ chế giám sát chặt chẽ, minh bạch, có cơ chế bảo đảm tách bạch, quản lý phù hợp giữa cơ quan giao dịch, giữa các thành viên Trung tâm tài chính quốc tế, bảo đảm giữa các thành viên Trung tâm tài chính quốc tế với các tổ chức, cá nhân nước ngoài, tổ chức, cá nhân trong nước, có phương án phòng ngừa rủi ro lợi dụng chính sách, hợp thức hóa dòng tiền bất hợp pháp, rủi ro đầu cơ.

Về chính sách ngoại hối thì cần theo dõi, giám sát chặt chẽ sự luân chuyển dòng vốn giữa thành viên Trung tâm tài chính quốc tế với các tổ chức, cá nhân nước ngoài, cũng như với tổ chức, cá nhân không phải là thành viên Trung tâm tài chính quốc tế và có hiện diện thương mại trên lãnh thổ Việt Nam để ngăn chặn các hành vi thao túng tỷ giá, rửa tiền.

Về chính sách thuế, có cơ chế kiểm soát, hướng dẫn cụ thể việc áp dụng ưu đãi đối với doanh nghiệp, vừa có hiện diện thương mại hoạt động tại Trung tâm tài chính, vừa có hoạt động ngoài Trung tâm tài chính, tránh lợi dụng chính sách, ảnh hưởng đến tính công bằng trong cạnh tranh.

Về chính sách đất đai, Chủ tịch Quốc hội đánh giá, việc thế chấp quyền sử dụng đất đai tại các tổ chức tín dụng nước ngoài là nội dung mới so với quy định hiện hành. Do đó, cần được hướng dẫn cụ thể hơn, nhất là trong vấn đề xử lý tài sản, để bảo đảm tránh phát sinh tranh chấp, khiếu kiện.

Việc cho phép Thành phố Hồ Chí Minh, thành phố Đà Nẵng tăng thêm bội chi so với mức bội chi ngân sách địa phương hằng năm đã được Quốc hội quyết định, Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, nội dung này liên quan đến trần bội chi ngân sách địa phương đã được quy định trong Nghị quyết của Kế hoạch tài chính 5 năm giai đoạn 2021–2025.

“Đây là chủ trương lớn, chúng ta phải làm kỹ, chặt chẽ, thận trọng, áp dụng luật pháp quốc tế vào Trung tâm tài chính này nhưng phải phù hợp với điều kiện luật pháp của Việt Nam”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Trình bày Báo cáo ý kiến đối với nội dung tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế-Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, về việc cho phép Thành phố Hồ Chí Minh, thành phố Đà Nẵng tăng thêm bội chi so với mức bội chi ngân sách địa phương hằng năm đã được Quốc hội quyết định (Điều 27); đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Kinh tế-Tài chính nhận thấy, theo quy định hiện hành, Quốc hội quyết định dự toán ngân sách Nhà nước hằng năm, trong đó quyết định mức bội chi ngân sách địa phương.

Để bảo đảm an ninh, an toàn tài chính quốc gia và bảo đảm đúng thẩm quyền của Quốc hội quyết định dự toán ngân sách Nhà nước, trong đó có bội chi ngân sách Nhà nước, Thường trực Ủy ban đề nghị thực hiện theo quy định hiện hành, đồng thời, trong điều hành đề nghị thành phố phấn đấu tăng thu, chủ động bố trí nguồn lực thực hiện.

Trường hợp cần thiết phải tăng bội chi thì khi xây dựng dự toán về mức bội chi ngân sách địa phương, thành phố báo cáo Chính phủ trình Quốc hội xem xét, quyết định.

Về quy định miễn trừ trách nhiệm trong xây dựng, ban hành cơ chế, chính sách quy định tại Nghị quyết này (Điều 35), Khoản 4, Điều 35, Dự thảo Nghị quyết quy định “người đứng đầu cơ quan, đơn vị, cán bộ, công chức, viên chức tham gia xây dựng, ban hành các cơ chế, chính sách quy định tại Nghị quyết này và các văn bản hướng dẫn được xem xét loại trừ, miễn, giảm trách nhiệm theo quy định của Đảng và pháp luật”. Cơ quan soạn thảo đề nghị giữ như dự thảo Nghị quyết.

Trên cơ sở ý kiến đồng ý của cấp có thẩm quyền, đa số ý kiến Thường trực Ủy ban nhất trí về chủ trương. Tuy nhiên, do nội dung trên đã được quy định tại khoản 11, Điều 68, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật về việc miễn trừ trách nhiệm; vì vậy, để bảo đảm tính thống nhất, tránh trùng lặp, đề nghị không quy định nội dung này.

Cũng trong phiên làm việc, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã cho ý kiến về việc ủy quyền cho Tập đoàn Công nghiệp-Năng lượng Quốc gia Việt Nam phê duyệt một số nội dung trong hoạt động dầu khí và việc xử lý nguồn thu hồi nợ của các chương trình tín dụng chính sách do ngân sách Nhà nước cấp đã hết thời gian thực hiện tại Ngân hàng Chính sách xã hội.