Khi nào tuổi già bắt đầu?

Ngưỡng tuổi 60 giờ đây với rất nhiều người không còn là dấu hiệu báo tuổi già đã tới. Sự thay đổi về thể chất, tinh thần, môi trường sống, đặc thù công việc... kéo theo nhận thức về tuổi tác cũng khác trước kia.

Một nghiên cứu gần đây công bố trên tạp chí Tâm lý học và Lão hóa cho thấy, độ tuổi được coi là già đang tăng lên.

Theo quan niệm phổ biến ở nhiều quốc gia, khả năng hoàn thành nhiệm vụ hoặc đóng góp cho gia đình và cộng đồng của một người đã định hình nhận thức về tuổi già. Trong đó, nghỉ hưu được xem là một cột mốc quan trọng.

Ở Mỹ, tuổi nghỉ hưu chính thức sẽ là 67, bắt đầu từ năm 2026, nhưng người Mỹ trung bình nghỉ hưu ở tuổi 62. Khoảng tuổi từ 60 đến 65 vẫn thường được coi là già, quan điểm này tương đối ổn định, ngay cả khi tuổi thọ trung bình tăng lên và con người trải qua những thay đổi lớn về kinh tế và xã hội.

Tuy nhiên, nghiên cứu mới cho biết tuổi tác theo thời gian có thể không phải là một chỉ số tốt để xác định tuổi già. Thay vào đó, mỗi người có thể bước vào tuổi già ở những thời điểm khác nhau, tùy thuộc vào nhận thức riêng của họ.

Không ai muốn bị coi là già, đặc biệt là khi những định kiến về tuổi tác ngày càng trở nên khắt khe, tiêu cực hơn trong 200 năm qua. Khi bị phân biệt đối xử, người lớn tuổi mất đi nhiều cơ hội làm việc, bị cô lập về mặt xã hội dẫn đến mất đi các quan hệ, sức khỏe suy giảm cả về thể chất và tinh thần. Áp lực ấy lại là động lực để phát triển ngành công nghiệp trị giá hàng chục tỷ USD có tên "chống lão hóa". Để ngăn ngừa lão hóa, mọi người tích cực bôi kem chống nhăn, uống thực phẩm chức năng, tập thể dục, cùng nhiều biện pháp can thiệp khác như thẩm mỹ, chăm sóc da... Ước tính ngành này sẽ đạt tới hơn 60 tỷ USD vào năm 2032.

Giờ đây, các tế bào có thể được tái lập trình để phục hồi chức năng trẻ trung. Các loại thuốc mới có thể loại bỏ các tế bào lão hóa gây viêm. Các biện pháp can thiệp về chế độ ăn uống như nhịn ăn gián đoạn và hạn chế calo đã cho thấy tiềm năng kéo dài tuổi thọ.

Bất chấp sự tiến bộ này, các nhà khoa học vẫn còn tranh cãi về quá trình lão hóa là gì và khi nào nó bắt đầu.

Thứ nhất, không có cách nào chắc chắn để đo lường điều này. Cơ thể chúng ta có thể lão hóa nhanh hơn hoặc chậm hơn tùy thuộc vào những gì đã xảy ra trong cuộc đời. Một số sự kiện lớn, chẳng hạn như căng thẳng hoặc bệnh mãn tính, có thể khiến già đi nhanh hơn do đó đẩy nhanh tuổi sinh học.

Tiếp đó, trong khi một số hiện tượng sinh lý, như tuổi dậy thì và mãn kinh, đánh dấu những cột mốc quan trọng trong cuộc đời, tuổi già không được xác định bằng những dấu hiệu phổ quát. Lão hóa là quá trình liên tục, không diễn ra đột ngột, biểu hiện đặc trưng bởi sự tích tụ tổn thương và thoái hóa về sinh lý. Sự thoái hóa theo chuỗi này cuối cùng sẽ phá vỡ chức năng bình thường của tế bào và mô.

Mỗi người có tốc độ lão hóa khác nhau. Một số người sống lâu và khỏe mạnh, trẻ trung đáng kinh ngạc sau 70 tuổi. Thậm chí có những người ở tuổi 80, 90, hay thậm chí hơn 100 tuổi vẫn duy trì sức làm việc đáng ngưỡng mộ. Họ có thể là những ngôi sao nổi tiếng trong các lĩnh vực như nghệ thuật, chăm sóc sức khỏe cũng có khi là một người bình thường. Một số vùng đất được mệnh danh là "Bluezone" ghi nhận tuổi thọ trung bình cao vượt bậc của cư dân nhờ môi trường sống, lối sống, chế độ ăn, tập luyện... Trong 30 năm qua, các nhà khoa học đã tìm kiếm những chỉ số riêng biệt phản ánh chính xác tuổi sinh học của một người. Tuy nhiên, hiện tại vẫn chưa có công cụ chuẩn mực nào để đánh giá quá trình lão hóa khỏe mạnh.

Ước tính, đến năm 2050, cứ 3 người trên thế giới thì có 1 người hơn 60 tuổi. Điều này khiến cho việc nghiên cứu, có những thông tin, kiến thức chuẩn xác về tuổi già, về những nguy cơ, thách thức với tuổi già cũng như cách để lão hóa khỏe mạnh... trở nên hết sức cần thiết. Điều này không chỉ giúp cho người già ở khắp nơi trên thế giới có những hướng dẫn khoa học để sống khỏe mà còn sống vui, sống hạnh phúc với nhận thức đầy đủ, lạc quan hơn về tuổi tác.