Phòng, chống hàng giả, gian lận thương mại cần được nâng tầm chiến lược quốc gia

Theo đại biểu Quốc hội, vấn nạn hàng giả, gian lận thương mại có thể coi là một “quốc nạn” ở nhiều phương diện. Do đó, phòng, chống hàng giả, gian lận thương mại cần được nâng lên tầm chiến lược quốc gia, từ đó nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác này.

Người tiêu dùng bức xúc trước “ma trận” hàng giả

Sáng 17/6, theo chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội tiến hành thảo luận ở hội trường về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội, ngân sách nhà nước, công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí…

Bày tỏ tán thành, đánh giá cao báo cáo của Chính phủ về tình hình kinh tế-xã hội năm 2024 và những tháng đầu năm 2025, đại biểu Tô Văn Tám (Kon Tum) cũng nhấn mạnh một số vấn đề về hàng giả, hàng nhái và gian lận thương mại.

Đại biểu dẫn số liệu cho thấy, năm 2023 lực lượng quản lý thị trường đã phát hiện và xử lý 52.251 vụ vi phạm về buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả; năm 2024 phát hiện và xử lý 47.135 vụ; 4 tháng đầu năm 2025 các địa phương và đơn vị đã bắt giữ và xử lý hơn 34.000 vụ vi phạm, thu nộp ngân sách nhà nước hơn 4.892 tỷ đồng, khởi tố hình sự 1.450 vụ, hơn 2.100 đối tượng.

Ông Tám cho rằng, tình hình trên cho thấy thực trạng sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng nhái, gian lận thương mại, buôn lậu hầu như ít thuyên giảm và đang diễn biến phức tạp, bất chấp sự nỗ lực của các cơ quan chức năng.

“Hàng giả, hàng nhái không chỉ gây thiệt hại về kinh tế mà còn trực tiếp đe dọa đến sức khỏe, tính mạng của người dân với tư cách là người tiêu dùng, làm suy giảm uy tín, thương hiệu của các doanh nghiệp chân chính, giảm niềm tin của người dân đối với hàng hóa trong nước, cản trở sự phát triển của nền kinh tế, thất thu ngân sách nhà nước, gây bất ổn xã hội và môi trường đầu tư”, đại biểu phân tích.

Ông nêu thực tế, hơn nửa triệu sản phẩm hàng giả tồn tại gần 5 năm trên thị trường; thực phẩm giả, thuốc giả, mỹ phẩm giả và các hàng giả khác lưu hành trên thị trường nhiều năm qua cho thấy thủ đoạn của các đối tượng sản xuất, buôn bán hàng giả rất tinh vi và phức tạp.

Đường dây sản xuất, buôn bán hàng trăm tấn thực phẩm chức năng liên quan đến một cán bộ cao cấp của một bộ chuyên ngành đã được Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an khởi tố và một số vụ án khác cho thấy có sự tiếp tay của một số cán bộ thoái hóa về phẩm chất đạo đức và lối sống.

“Thêm hiện tượng hàng giả tràn lan trên mạng xã hội với sự quảng bá của một số người có ảnh hưởng, người nổi tiếng với những lời quảng cáo ‘nổ vang rầm rộ’, bức tranh hàng giả đã đủ gam màu và cung bậc khiến cho người tiêu dùng dù có thông thái đến mấy cũng khó phân biệt được sản phẩm giả đang lưu thông trên thị trường”, ông Tám nêu thực trạng.

Cùng chung mối quan tâm, đại biểu Lê Hữu Trí (Khánh Hòa) cho hay, dư luận đang đặt ra câu hỏi cả một hệ thống pháp luật quản lý bao quát ở hầu hết tất cả các lĩnh vực, có nhiều lực lượng để quản lý xã hội từ biên giới, cửa khẩu, trong nội địa, khu dân cư nhưng hàng trăm tấn thuốc giả, thực phẩm chức năng giả, đồ ăn thức uống giả vẫn được sản xuất, lưu hành, kinh doanh và bán trong các nhà thuốc, cửa hàng, cửa hiệu kinh doanh hợp pháp và hiện diện ngay cả trong bệnh viện, trường học...

“Đất nước ta đang phấn đấu xây dựng một xã hội văn minh, hạnh phúc, đòi hỏi chúng ta phải kiên quyết đấu tranh với các loại tội phạm, đặc biệt là hàng giả, hàng nhái, thuốc giả, thực phẩm bẩn, độc hại, là mối đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe, đời sống và niềm tin của nhân dân”, đại biểu nhấn mạnh.

Chia sẻ nỗi bức xúc của người dân và cử tri trước các vụ việc về thực phẩm giả, sữa giả, thuốc chữa bệnh giả, đại biểu Phạm Đình Thanh (Kon Tum) cho hay, thuốc chữa bệnh không rõ nguồn gốc, kém chất lượng được đưa vào bệnh viện với số lượng lớn, được cung cấp cho các đối tượng chính là những người yếu thế trong xã hội, những người già, người bệnh, phụ nữ mang thai, trẻ sơ sinh đang gây bức xúc, phẫn nộ trong cử tri và nhân dân cả nước.

Người dân trông chờ hành động quyết liệt, có hiệu quả trước “quốc nạn” hàng giả

Trước thực trạng nêu trên, đại biểu Phạm Đình Thanh Thanh đề nghị Quốc hội, Chính phủ tăng cường và quyết liệt hơn nữa trong việc chỉ đạo, hỗ trợ các cơ quan chức năng trong quá trình đấu tranh, xử lý, nhất là việc chỉ đạo và hỗ trợ mạnh cho lực lượng công an để đấu tranh triệt phá và xử lý tận gốc loại tội phạm này.

“Phải xử lý kịp thời, nghiêm minh và công khai kết quả xử lý, công khai danh tính tổ chức, cá nhân vi phạm trên phương tiện thông tin đại chúng”, ông Thanh khẳng định.

Trong xử lý hình sự, cần áp dụng hình phạt nghiêm khắc đối với các đối tượng phạm tội, nhất là đối với những người nổi tiếng, những người hưởng lương của Nhà nước được giao nhiệm vụ bảo vệ quyền lợi, sức khỏe của nhân dân nhưng vì lợi ích vật chất đã bao che, tiếp tay cho tội phạm.

Cử tri kiến nghị cơ quan chức năng cần phân tích, đánh giá, làm rõ về tính chất, mức độ nguy hiểm cũng như hậu quả nghiêm trọng, lâu dài do tội phạm này gây ra đối với sức khỏe, tính mạng của người dân và tương lai nòi giống để làm cơ sở xem xét, quyết định về hình phạt.

Về lâu về dài cần tiếp tục nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Bộ luật Hình sự theo hướng tăng khung hình phạt đối với loại tội phạm này, bảo đảm đủ sức răn đe, phòng ngừa, phục vụ tốt cho công tác bảo đảm an ninh, trật tự, bảo vệ sức khỏe, quyền, lợi ích hợp pháp của nhân dân, của người tiêu dùng.

Trước tình trạng thuốc giả, sữa giả, thực phẩm kém chất lượng tràn lan với thủ đoạn ngày càng tinh vi, đại biểu Trần Thị Thanh Hương (An Giang) đề nghị cần tăng cường rà soát, phân công cụ thể, làm rõ trách nhiệm của các cơ quan quản lý, tổ chức cấp phép, kiểm định, kiểm soát lưu thông hàng hóa, khắc phục tình trạng chồng chéo nhiều cơ quan quản lý nhà nước cùng chịu trách nhiệm, qua đó nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm các vi phạm đối với việc sản xuất, kinh doanh và cả hành động tiếp tay cho việc sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng.

Cho rằng hàng giả, gian lận thương mại có thể coi là một “quốc nạn” ở nhiều phương diện, đại biểu Tô Văn Tám phân tích, vấn nạn này gây hệ lụy xã hội và đạo đức rất nặng nề, quy mô lớn, thủ đoạn tinh vi và có hiện tượng móc ngoặc của một số cán bộ công quyền suy thoái về phẩm chất đạo đức, lối sống.

Bởi vậy, ông kiến nghị, phòng, chống hàng giả, gian lận thương mại cần được nâng lên tầm chiến lược quốc gia để từ đó có quyết sách nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác phòng, chống hàng giả, gian lận thương mại.

Theo đại biểu, việc quản lý sản xuất, buôn bán hàng hóa, quản lý an toàn thực phẩm đã được giao cho các cơ quan chức năng từ Trung ương đến địa phương nhưng diễn biến của hàng giả, gian lận thương mại vẫn phức tạp.

Ông đặt vấn đề, Chính phủ cần tăng cường kiểm tra, rà soát quá trình tổ chức thực hiện, chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan nói trên, xem xét tính thống nhất trong quản lý và kiểm soát như thế nào, có tình trạng nhiều đầu mối quản lý, kiểm soát nhưng hoạt động chưa thống nhất hay không, hay có sự chồng chéo trong quản lý đến đâu và có lỗ hổng trong quản lý chỗ nào để chấn chỉnh và xử lý kịp thời.

Ngoài ra, Chính phủ cần thúc đẩy các hoạt động trợ giúp pháp lý, tư vấn pháp luật, hỗ trợ tư pháp, tăng cường công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật để người dân sử dụng hiệu quả các công cụ phòng, chống hàng giả, gian lận thương mại để bảo vệ quyền lợi của mình.

Đại biểu Lê Hữu Trí cũng kiến nghị, cần các khung pháp lý nghiêm minh để xử lý và công khai thông tin để người dân biết tẩy chay hàng giả, hàng nhái, đặc biệt là thuốc giả, thực phẩm bẩn, độc hại.

Ông nhấn mạnh không thể xem nhẹ vấn đề này, và cần phải nhanh chóng thay đổi phương thức quản trị xã hội hiệu quả hơn, không để các loại tội phạm này có môi trường tồn tại và phát triển.

Khẳng định cần có một hành lang pháp lý để trừng phạt nghiêm minh các loại tội phạm này, ông cũng nêu rõ cần có các cuộc thanh lọc, phát hiện và xử lý thật nghiêm minh đối với những cán bộ thực thi pháp luật đã bao che dung túng cho các hành vi tội phạm.

“Mọi người dân Việt Nam đều mong muốn có cuộc sống ấm no, hạnh phúc, môi trường sống văn minh, trong sạch, an lành và người dân cũng đang trông chờ hành động quyết liệt, có hiệu quả từ Chính phủ và chính quyền các cấp”, ông Trí bày tỏ.